Leestip van Jaap
Pijn doorleven
Jaap is een gefingeerde naam.
‘Het boek Hoe overleven we? Een verhaal over intergenerationeel trauma en heling van Francine Oomen geeft heel goed weer hoe je als kind patronen ontwikkelt die je niet dienen en waar je als volwassene andere besluiten op kunt nemen.’
‘Trauma’s worden vaak generaties lang doorgegeven. Bij mij uit het zich in moeite hebben met grenzen aangeven. Mijn moeder ging steevast over mijn grenzen heen, waardoor ik altijd bezig was om haar pijn te verzachten. Mijn dochter nam na mijn scheiding ook zo’n rol aan: ze wilde er voor iedereen zijn en cijferde zichzelf weg. Blijkbaar ben ik daarin meer een voorbeeld geweest dan goed is geweest. Dat heb ik ongewild op haar overgebracht.
Lange tijd dacht ik dat ik ons familietrauma moest helen en oplossen. Sinds ik besef dat ik dat niet kan, is mijn doel om het een plek te geven zodat het niet meer alles beïnvloedt. Dat kan door het te herkennen en bespreekbaar te maken. Ik wilde altijd de pijn negeren en meteen naar de oplossing gaan. Inmiddels ben ik zover dat ik zie dat doorleven van pijn en verdriet erbij hoort. Daarna kan het pas rustig worden.’
Niet alleen slecht
‘Binnenkort heb ik een afspraak met de oudste zus van mijn vader. Ik hoop dan meer te horen over zijn achtergrond, zodat ik zijn gedrag beter kan begrijpen. Aanvankelijk was ik vooral boos op hem, maar dankzij de familieopstellingen ben ik milder. Ik wil naar hem kijken vanuit verschillende perspectieven. Mijn vader was niet alleen slecht, hij was ook een goede vader. Hij had verkering met mijn moeder en was gek op haar, maar kreeg niet alles waar hij naar verlangde. Waarschijnlijk nam hij daardoor een toevlucht tot haar jongere zusje. Het zal hebben meegespeeld dat zij aan hem hing en hem leuk vond. Maar ze was pas negen jaar toen het misbruik startte. Dat vind ik zó erg.’
Buigen voor wat is gebeurd
In de opleiding maakte ik, net als mijn zus eerder, kennis met familieopstellingen. Daarmee loste ik elke keer weer een stukje van de puzzel verder op. In een van die sessies ging het over ‘redderschap’ en werd duidelijk dat ik nog steeds bezig was om de pijn bij mijn moeder weg te nemen. Dat bleef een drijfveer voor me. Ik kreeg het inzicht dat ik een last droeg die niet van mij was - het is immers vóór mijn tijd gebeurd. Daarna gaf ik die last symbolisch terug. Ik moest buigen voor wat er is gebeurd en toegeven dat er niets meer aan te doen was.’
‘Er moet een kentering plaatsvinden, besefte ik. Als je de stenen op je weg niet opruimt, struikelen je kinderen erover. Daar kwam bij dat ik in mijn werk meer coaching wilde gaan geven, maar daarvoor moest ik wel eerst mijn eigen vijanden in de bek kijken. Ik volg een opleiding waarin je aan de slag gaat met je persoonlijke ontwikkeling. Daardoor zie ik nu beter mijn valkuilen en kan ik beter reflecteren.
‘Ik was nog steeds bezig om de pijn bij mijn moeder weg te nemen’
‘Hoe kon dat allemaal zo lang geheim zijn gebleven?’
Naar inhoudsopgave
Naar het volgende artikel
Deel deze pagina
In deze podcast van Timm Consultancy vertelt Kees Toet over trauma en systemisch werken. Hoe spelen trauma’s van ouders door in het leven van hun kinderen? Wat hebben ze nodig van jou als hulpverlener om duurzaam dat trauma (in het systeem) te kunnen oplossen? Maar ook: hoe houd je als hulpverlener genoeg energie om dit soms zware werk te blijven doen? En: hoe voorkom je dat je blinde vlekken groeien en je het totaalplaatje uit het oog verliest? Luister hieronder naar de podcast.
Podcast: Lichaamsgericht traumasensitief en systemisch werken
Als in gezinnen waar huiselijk geweld speelt traumabehandeling wordt geboden, krijgen ouders en kinderen die vaak apart van elkaar. Wat zou het effect zijn als we daar systeemtherapie of gehechtheidsbehandeling aan toevoegen? Teams in Amsterdam en Leiden onderzoeken die vraag. In een eerdere editie van Augeo Magazine interviewden we gz-psycholoog Valerie Fictorie en forensisch pedagoog Sabine van der Asdonk hierover.
Hechtere gezinsrelaties, betere traumaverwerking?
Jaap: ‘Er is bij ons in het gezin nooit professionele hulp geweest doordat de familie zweeg over wat er allemaal speelde. Als die er wel was geweest, had die niet moeten oordelen over de plegers, maar kijken naar hun achtergrond. Door systemisch te werken, krijg je meer inzicht in waar gedrag vandaan komt. Daarmee kun je plegers en hun de kinderen helpen en de kans vergroten dat het trauma bij hen stopt.’
Tip voor professionals
‘Eenzaamheid is een groot thema in mijn leven. Al jong had ik het gevoel dat ik het alleen moest doen. Mijn moeder kon er niet voor mij zijn en mijn vader was veel van huis. Met hem had ik een moeizame relatie. Hij was streng en het moest zoals hij het wilde. Ik zag hem ruziemaken met mijn moeder en met mijn broers, maar ging zelf conflicten uit de weg.
Mijn moeder kreeg na de geboorte van mijn zus - haar vierde kind - een postnatale depressie. Het huwelijk van mijn ouders was moeilijk en daarover praatte ze ook veel met mij. Dat ze alles met me deelde, wakkerde bij mij het gevoel aan dat ik voor haar moest zorgen.
Ik werd een echte redder, voortdurend gefocust op wat anderen nodig hebben. Dat ben ik nog steeds, al leven mijn ouders niet meer. Daar verlies ik me vaak in. Tegelijkertijd was ik lang, denk ik nu, emotioneel onbereikbaar voor mijn omgeving. Ik ben gescheiden van de moeder van mijn drie kinderen. Pas de laatste tijd snap ik beter waar dit allemaal vandaan komt.’
Een patroon
‘Tot overmaat van ramp kwam mijn dochter een paar maanden geleden met haar verhaal. Tien jaar geleden is ze misbruikt door haar toenmalige vriend. Ze wilde haar moeder en mij er nooit mee lastigvallen, maar toen mijn tante met haar verhaal kwam, besefte ze dat het een patroon was in onze familie. Ze moest het ons vertellen.
Ik was heel boos en emotioneel toen ik haar verhaal hoorde. Het liefst wilde ik haar ex-vriend iets aandoen. Bovendien voelde ik me slachtoffer. Hoezo overkomt mij dit nu ook weer? Wat gebeurt hier? Tot ik me realiseerde: mijn dochter is hier het slachtoffer, ik moet er nu voor haar zijn. We hebben er veel over gesproken met elkaar. Toen zij aangaf dat ze het gebeurde grotendeels heeft verwerkt, werd het bij mij ook iets rustiger.’
Jarenlang verzwegen
Scroll naar beneden
‘Bij de tweelingzus is het misbruik echt bewezen, bij mijn moeder niet. Maar dat maakt eigenlijk niet uit. Ze waren symbiotisch, konden niet zonder elkaar. Het is voor beiden een trauma geweest.
Hoe kon dat allemaal zo lang geheim zijn gebleven? De jongste zus van mijn moeder bleek het jarenlang te hebben verzwegen omdat ze bang was verstoten te worden - zoals twee andere gezinsleden overkwam. In die familie werd bovendien nooit gepraat. Aan de buitenkant leek het een hechte club, maar ik voelde altijd al dat er iets niet klopte.’
‘Mijn zus worstelde op volwassen leeftijd met van alles. Daarom deed ze een paar jaar geleden mee aan een familieopstelling. Daar kwam uit dat onze moeder op 14-jarige leeftijd ongewenst zwanger is geweest, het was een meisje. Ze lijkt misbruikt door haar vader of een van haar broers, en de zwangerschap is afgebroken. De depressie na de geboorte van mijn zus lijkt daarmee te maken te hebben.
Dat er hoe dan ook sprake was van seksueel misbruik in de familie, ontdekte ik afgelopen zomer. De tweelingzus van mijn moeder vertelde dat ze is misbruikt door haar oudere broer. Daarnaast kwam een andere tante, de jongste zus van mijn moeder, met het bericht dat ze op jonge leeftijd is misbruikt door mijn vader. Door mijn vader! Dat sloeg in als een bom. Het ging om aanranding, gelukkig niet om verkrachting.
Dus ook mijn vader was dader. Van dat bericht raakte ik enorm van slag. Het voelde alsof ik niet meer vrijuit kon ademen. Ik ben nu bezig om dat een plek te geven en wil leren begrijpen waarom mijn vader dat deed.’
Ervaringsverhaal
5 min.
Annemarie van Dijk
Pas het afgelopen jaar kwam aan het licht dat in de familie van Jaap (53) veel seksueel misbruik heeft plaatsgevonden. Hij probeert te begrijpen waarom. En hoe zijn ouders hun trauma aan hem doorgaven. ‘Als je de stenen op je weg niet opruimt, struikelen je kinderen erover.’
‘Ik voelde altijd al dat er iets niet klopte in mijn familie’
In deze podcast van Timm Consultancy vertelt Kees Toet over trauma en systemisch werken. Hoe spelen trauma’s van ouders door in het leven van hun kinderen? Wat hebben ze nodig van jou als hulpverlener om duurzaam dat trauma (in het systeem) te kunnen oplossen? Maar ook: hoe houd je als hulpverlener genoeg energie om dit soms zware werk te blijven doen? En: hoe voorkom je dat je blinde vlekken groeien en je het totaalplaatje uit het oog verliest? Luister hieronder naar de podcast.
Podcast: Lichaamsgericht traumasensitief en systemisch werken
Als in gezinnen waar huiselijk geweld speelt traumabehandeling wordt geboden, krijgen ouders en kinderen die vaak apart van elkaar. Wat zou het effect zijn als we daar systeemtherapie of gehechtheidsbehandeling aan toevoegen? Teams in Amsterdam en Leiden onderzoeken die vraag. In een eerdere editie van Augeo Magazine interviewden we gz-psycholoog Valerie Fictorie en forensisch pedagoog Sabine van der Asdonk hierover.
Hechtere gezinsrelaties, betere traumaverwerking?
Naar inhoudsopgave
Naar het volgende artikel
Deel deze pagina
‘Het boek Hoe overleven we? Een verhaal over intergenerationeel trauma en heling van Francine Oomen geeft heel goed weer hoe je als kind patronen ontwikkelt die je niet dienen en waar je als volwassene andere besluiten op kunt nemen.’
Leestip van Jaap
Jaap: ‘Er is bij ons in het gezin nooit professionele hulp geweest doordat de familie zweeg over wat er allemaal speelde. Als die er wel was geweest, had die niet moeten oordelen over de plegers, maar kijken naar hun achtergrond. Door systemisch te werken, krijg je meer inzicht in waar gedrag vandaan komt. Daarmee kun je plegers en hun de kinderen helpen en de kans vergroten dat het trauma bij hen stopt.’
Tip voor professionals
‘Trauma’s worden vaak generaties lang doorgegeven. Bij mij uit het zich in moeite hebben met grenzen aangeven. Mijn moeder ging steevast over mijn grenzen heen, waardoor ik altijd bezig was om haar pijn te verzachten. Mijn dochter nam na mijn scheiding ook zo’n rol aan: ze wilde er voor iedereen zijn en cijferde zichzelf weg. Blijkbaar ben ik daarin meer een voorbeeld geweest dan goed is geweest. Dat heb ik ongewild op haar overgebracht.
Lange tijd dacht ik dat ik ons familietrauma moest helen en oplossen. Sinds ik besef dat ik dat niet kan, is mijn doel om het een plek te geven zodat het niet meer alles beïnvloedt. Dat kan door het te herkennen en bespreekbaar te maken. Ik wilde altijd de pijn negeren en meteen naar de oplossing gaan. Inmiddels ben ik zover dat ik zie dat doorleven van pijn en verdriet erbij hoort. Daarna kan het pas rustig worden.’
Pijn doorleven
‘Binnenkort heb ik een afspraak met de oudste zus van mijn vader. Ik hoop dan meer te horen over zijn achtergrond, zodat ik zijn gedrag beter kan begrijpen. Aanvankelijk was ik vooral boos op hem, maar dankzij de familieopstellingen ben ik milder. Ik wil naar hem kijken vanuit verschillende perspectieven. Mijn vader was niet alleen slecht, hij was ook een goede vader. Hij had verkering met mijn moeder en was gek op haar, maar kreeg niet alles waar hij naar verlangde. Waarschijnlijk nam hij daardoor een toevlucht tot haar jongere zusje. Het zal hebben meegespeeld dat zij aan hem hing en hem leuk vond. Maar ze was pas negen jaar toen het misbruik startte. Dat vind ik zó erg.’
In de opleiding maakte ik, net als mijn zus eerder, kennis met familieopstellingen. Daarmee loste ik elke keer weer een stukje van de puzzel verder op. In een van die sessies ging het over ‘redderschap’ en werd duidelijk dat ik nog steeds bezig was om de pijn bij mijn moeder weg te nemen. Dat bleef een drijfveer voor me. Ik kreeg het inzicht dat ik een last droeg die niet van mij was - het is immers vóór mijn tijd gebeurd. Daarna gaf ik die last symbolisch terug. Ik moest buigen voor wat er is gebeurd en toegeven dat er niets meer aan te doen was.’
‘Ik was nog steeds bezig om de pijn bij mijn moeder weg te nemen’
‘Er moet een kentering plaatsvinden, besefte ik. Als je de stenen op je weg niet opruimt, struikelen je kinderen erover. Daar kwam bij dat ik in mijn werk meer coaching wilde gaan geven, maar daarvoor moest ik wel eerst mijn eigen vijanden in de bek kijken. Ik volg een opleiding waarin je aan de slag gaat met je persoonlijke ontwikkeling. Daardoor zie ik nu beter mijn valkuilen en kan ik beter reflecteren.
Buigen voor wat is gebeurd
Niet alleen slecht
Jaap is een gefingeerde naam.
‘Tot overmaat van ramp kwam mijn dochter een paar maanden geleden met haar verhaal. Tien jaar geleden is ze misbruikt door haar toenmalige vriend. Ze wilde haar moeder en mij er nooit mee lastigvallen, maar toen mijn tante met haar verhaal kwam, besefte ze dat het een patroon was in onze familie. Ze moest het ons vertellen.
Ik was heel boos en emotioneel toen ik haar verhaal hoorde. Het liefst wilde ik haar ex-vriend iets aandoen. Bovendien voelde ik me slachtoffer. Hoezo overkomt mij dit nu ook weer? Wat gebeurt hier? Tot ik me realiseerde: mijn dochter is hier het slachtoffer, ik moet er nu voor haar zijn. We hebben er veel over gesproken met elkaar. Toen zij aangaf dat ze het gebeurde grotendeels heeft verwerkt, werd het bij mij ook iets rustiger.’
Een patroon
‘Hoe kon dat allemaal zo lang geheim zijn gebleven?’
‘Bij de tweelingzus is het misbruik echt bewezen, bij mijn moeder niet. Maar dat maakt eigenlijk niet uit. Ze waren symbiotisch, konden niet zonder elkaar. Het is voor beiden een trauma geweest.
Hoe kon dat allemaal zo lang geheim zijn gebleven? De jongste zus van mijn moeder bleek het jarenlang te hebben verzwegen omdat ze bang was verstoten te worden - zoals twee andere gezinsleden overkwam. In die familie werd bovendien nooit gepraat. Aan de buitenkant leek het een hechte club, maar ik voelde altijd al dat er iets niet klopte.’
‘Mijn zus worstelde op volwassen leeftijd met van alles. Daarom deed ze een paar jaar geleden mee aan een familieopstelling. Daar kwam uit dat onze moeder op 14-jarige leeftijd ongewenst zwanger is geweest, het was een meisje. Ze lijkt misbruikt door haar vader of een van haar broers, en de zwangerschap is afgebroken. De depressie na de geboorte van mijn zus lijkt daarmee te maken te hebben.
Dat er hoe dan ook sprake was van seksueel misbruik in de familie, ontdekte ik afgelopen zomer. De tweelingzus van mijn moeder vertelde dat ze is misbruikt door haar oudere broer. Daarnaast kwam een andere tante, de jongste zus van mijn moeder, met het bericht dat ze op jonge leeftijd is misbruikt door mijn vader. Door mijn vader! Dat sloeg in als een bom. Het ging om aanranding, gelukkig niet om verkrachting.
Dus ook mijn vader was dader. Van dat bericht raakte ik enorm van slag. Het voelde alsof ik niet meer vrijuit kon ademen. Ik ben nu bezig om dat een plek te geven en wil leren begrijpen waarom mijn vader dat deed.’
Jarenlang verzwegen
‘Eenzaamheid is een groot thema in mijn leven. Al jong had ik het gevoel dat ik het alleen moest doen. Mijn moeder kon er niet voor mij zijn en mijn vader was veel van huis. Met hem had ik een moeizame relatie. Hij was streng en het moest zoals hij het wilde. Ik zag hem ruziemaken met mijn moeder en met mijn broers, maar ging zelf conflicten uit de weg.
Mijn moeder kreeg na de geboorte van mijn zus - haar vierde kind - een postnatale depressie. Het huwelijk van mijn ouders was moeilijk en daarover praatte ze ook veel met mij. Dat ze alles met me deelde, wakkerde bij mij het gevoel aan dat ik voor haar moest zorgen.
Ik werd een echte redder, voortdurend gefocust op wat anderen nodig hebben. Dat ben ik nog steeds, al leven mijn ouders niet meer. Daar verlies ik me vaak in. Tegelijkertijd was ik lang, denk ik nu, emotioneel onbereikbaar voor mijn omgeving. Ik ben gescheiden van de moeder van mijn drie kinderen. Pas de laatste tijd snap ik beter waar dit allemaal vandaan komt.’
Ervaringsverhaal
5 min.
Annemarie van Dijk
‘Ik voelde altijd al dat er iets niet klopte in mijn familie’
Pas het afgelopen jaar kwam aan het licht dat in de familie van Jaap (53) veel seksueel misbruik heeft plaatsgevonden. Hij probeert te begrijpen waarom. En hoe zijn ouders hun trauma aan hem doorgaven. ‘Als je de stenen op je weg niet opruimt, struikelen je kinderen erover.’