Beter kunnen we onze angst omarmen. Slow thinking kan ons daarbij helpen. Stop met rennen. Herken de angst. Zorg dat je weer rustig wordt. Laat collega’s je ondersteunen en bevragen. Breng het spook van onveiligheid terug tot realistische proporties. Dan kunnen we kinderen beter helpen.

Angst en onzekerheid horen bij ons werk. Er zullen altijd crisissen in gezinnen zijn en kinderen worden mishandeld. Hoe we met die angst omgaan, dat bepalen we zelf. Wie ervoor vlucht, zoals de jeugdzorgwerker in de parabel, wordt door de angst verteerd.

Kijk om je heen en je ziet hoe, net als in deze parabel, angst ons handelen beïnvloedt. De burgemeester die zich ineens bemoeit met de wijkteams. Heeft die een goede suggestie hoe het wijkteam een zaak kan aanpakken, of is die bang voor een calamiteit in de gemeente? De hulpverlener die zegt: ‘Als ik het fout heb, kom ik voor de tuchtrechter.’ Doet die het beste voor het kind, of stelt die zichzelf veilig? De gezinsvoogd die een kind ‘voor de zekerheid’ uit huis plaatst. De Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd die eist dat instellingen garant staan voor de veiligheid van kinderen. De organisaties die zich verliezen in eindeloos risicomanagement.

‘Veiligheid is een klein meisje dat Safety heet. Safety zit voor op de fiets. Helaas kan haar moeder niet zo goed fietsen. En haar vader ook niet. Dus Safety valt af en toe. Haar blauwe plekken blijven niet onopgemerkt. Jeugdzorg neemt het stuur over. De jeugdzorgwerker geeft het goede voorbeeld en fietst een rondje met Safety. Kijk, zo ben je op weg naar een veilige toekomst!

Maar als de jeugdzorgwerker achterom kijkt, schrikt ze. Vlak achter haar fietst het spook van onveiligheid! Shit, ze dacht dat Safety veilig zat, voorop. Ze gaat harder fietsen.

‘Lekker hard gaan we, hè!,’ zegt ze tegen Safety. Ze hoopt dat haar stem niet ongerust klinkt. ‘Jij kan goed fietsen, zeg!,’ roept Safety lachend.

Het spook gaat ook harder en is vlakbij. De jeugdzorgwerker scheurt de bocht om, en komt weer in de straat waar Safety woont. Papa en mama staan buiten te wachten. Blij zwaait Safety naar hen. Maar stoppen kan de jeugdzorgwerker niet, want dan haalt het spook haar in. ‘Sorry, het is onveilig!,’ roept de jeugdzorgwerker. Ze racet verder, Safety’s ouders verbouwereerd achterlatend. ‘Hoezo onveilig?’, roept de moeder. ‘Breng ons kind terug!,’ schreeuwt de vader.

De ouders zetten de achtervolging in. Het is een bizarre optocht, met Safety voor op de fiets, huilend. ‘Ik wil naar huis!’ ‘Kan niet!,’ hijgt de jeugdzorgwerker. Verbeten stampt ze op de pedalen. Achter haar het monster, ver daarachter de radeloze ouders. Dit tempo houdt de jeugdzorgwerker niet lang meer vol. Gelukkig, daar is het kantoor, met collega’s die de zorg voor Safety kunnen overnemen! Ze rukt een collega achter haar bureau vandaan. ‘Crisis!’, roept ze. ‘Breng Safety in veiligheid!’ De collega stelt geen vragen, springt op de fiets en scheurt weg. Safety strekt haar armpjes uit naar de jeugdzorgwerker en huilt hartverscheurend. Net voordat ze uit het zicht verdwijnt, komen haar ouders uitgeput aangerend. ‘Waar gaat ze heen met mijn lieve Safety?,’ huilt de moeder. ‘Maak je geen zorgen,’ hijgt de jeugdzorgwerker, ‘Safety is veilig!’

Veilig? Het spook van onveiligheid lacht zich rot.

Ik vertelde ooit de volgende parabel op een werkconferentie getiteld Veiligheid voorop:

Het spook van onveiligheid