‘De scheidingspijn van kinderen is niet altijd zichtbaar’

Elk jaar maken meer dan 80.000 Nederlandse kinderen een scheiding van hun ouders mee. Wat weten we eigenlijk over de gevolgen voor hen? Een interview met klinisch pedagoog en echtscheidingsdeskundige Liesbeth Groenhuijsen en orthopedagoog en onderzoeker Rianne van Dijk. 

Rianne van Dijk:

‘Bij 20 procent van de kinderen houden de problemen langer dan twee jaar aan’

Een fragment uit dit artikel:

Na een scheiding gaan we uit van behoud van gezag bij beide ouders en een goede verdeling van de zorg. Dat is een goed uitgangspunt. ‘Maar er gaat ook veel mis en daar zijn kinderen de dupe van,’ zegt Groenhuijsen, die als gedragsdeskundige bij de Raad voor de Kinderbescherming jarenlang dicht bij het vuur zat. In de Wet bevordering voortgezet ouderschap en zorgvuldige scheiding (2009) staat dat kinderen recht hebben op een gelijkwaardige opvoeding en verzorging door beide ouders. 

In haar boek Rechtspraak-Kromspraak, bepleit Groenhuijsen een zorgvuldige route. ‘We moeten beginnen met bekijken over welk kind het gaat, hoe oud het is, welke persoonlijkheid het heeft, wat zijn opvoedingsvraag is, hoe zijn relatie met elk van de ouders is, en naar wat de ouders kunnen bieden in tijd, kwaliteit, kwantiteit en verzorging. Pas als je dat allemaal weet kun je een besluit nemen over de zorgverdeling. Dat is het slotstuk, de conclusie die je trekt nadat je de hele situatie in kaart hebt gebracht.’

Liesbeth Groenhuijsen:

‘De kinderen hebben extra steun nodig, maar de betrokkenheid van de ouders neemt af’

Bij intieme terreur, ook wel dwingende controle genoemd, is er sprake van een machtsverschil tussen de partners. Eén partner, meestal de man, oefent dwang en controle uit op zijn partner en eventueel de kinderen. Door haar vrijheid te beperken, haar te isoleren en door het gebruik van, vaak ernstig, geweld, ook seksueel. Het slachtoffer en de kinderen voelen zich continu bedreigd en onveilig. Deze pagina in Augeo Kennis gaat over intieme terreur en laat zien hoe je daar als professional adequaat mee omgaat.

Deze animatievideo laat zien hoe je dwingende controle herkent en wat je kunt doen. Augeo maakte deze animatie samen met Filomena, Centrum huiselijk geweld en kindermishandeling.

Meer over intieme terreur

Een complexe scheiding is een van de ingrijpende jeugdervaringen die ernstige gevolgen kan hebben voor een kind. Het kan daar zijn hele leven negatieve gevolgen van ondervinden. In een nieuwe infographic vind je o.a. informatie over factoren de kans op een complexe scheiding vergroten, hoe vaak complexe scheidingen voorkomen, wat de gevolgen kunnen zijn voor kinderen, maar ook hoe je als professional een kind kan steunen.

Download de infographic hier

Infographic complexe scheiding

ervaringsverhaal

8 min

Annemarie van Dijk

En bovenal: breng de menselijke maat in het werk met ouders en kinderen weer in.

  • Zorg aan de poort voor expertise/deskundigheid van psychiatrische problematiek en destructieve communicatiemechanismen.

  • Kijk bij communicatieproblemen verder en plak er niet direct het label ‘vechtscheiding’ op. Hierdoor voorkom je dat verkeerde interventies en lange trajecten worden ingezet waarmee niemand geholpen is. 

  • Weet welke signalen kunnen wijzen op intieme terreur en doe dan direct onderzoek naar de geschiedenis van geweld. Weet wat eraan vooraf is gegaan en zorg dat je inzicht krijgt in de dynamiek die speelt.

  • Zet de veiligheid van kind én ouder voorop en stem interventies hierop af.

  • Plaats de ouder die zich niet houdt aan afspraken en geen hulp wil voor het kind onder toezicht in de omgang met zijn of haar kind om de onveiligheid te stoppen.

  • Maak niet beide ouders verantwoordelijk voor het gedrag van een van de ouders.

  • Win daadwerkelijk informatie in bij derden als ouders aangeven dat andere partijen betrokken zijn bij hun situatie.

  • Draag zorg voor een correcte dossiervorming, zodat de veiligheid, integriteit en privacy van ouders beschermd worden. 

  • Voer tijdens begeleidingsgesprekken geen gezamenlijke gesprekken maar parallelgesprekken met ouders.

  • Vraag ouders niet elkaar in de cc te zetten in de digitale communicatie met betrokken professionals. Ook hier geldt: zorg voor parallelle communicatie.

  • Laat gezamenlijk ouderschap als basis los en zet in op parallel ouderschap.

  • Stimuleer ouders om onderzoek te doen naar hun persoonlijkheidsstructuur of eigen (jeugd)trauma's - in het belang van de veiligheid van hun kind.

  • Zet een casemanager met expertise en lef in, iemand die ingrijpt als de toxische ouder zijn of haar kind bijvoorbeeld manipuleert tot vervreemden van de gezonde, andere ouder, en die sancties legt op zijn/haar onveilige gedrag en communicatie.

  • Verschuil je niet achter procedures en protocollen als je het als professional niet weet of wanneer je de grip in een situatie verliest.

Uit haar ervaringen met hulpverleners in het jeugddomein heeft Simone een aantal tips voor hen geformuleerd:

Simone’s tips voor professionals 

‘Instanties beoordeelden ons
als een stel in een vechtscheiding’

‘Hij dreigde dat ik de kinderen, die toen net 2 waren, nooit meer zou zien’

Toen hij steeds agressiever werd en me meerdere keren met de dood bedreigde, ben ik vertrokken. Hij dreigde dat ik de kinderen, die toen net 2 waren, nooit meer zou zien. Ik was doodsbang voor hem. Het is nooit officieel vastgesteld, toch weet ik zeker dat hij narcistisch is. Toen ik las over de kenmerken van narcisme bleek echt alles te kloppen. Een narcist heeft geen eigen kern, hij voedt zichzelf met anderen. Hij voelt geen empathie.’

Lees ook dit artikel:

‘Ik ga met de kinderen trampoline springen, tekenen en schilderen’

Simone is niet haar echte naam.

‘Hoe moeilijk soms ook, ik vertel nooit iets lelijks over hun vader. De jongens moeten de ruimte voelen om mij te vertellen hoe het voor hen is. Ik laat hen zelf waarnemen en formuleren, leg hen niks in de mond. “Papa zegt dat hij ons gaat missen, maar waarom gooit hij ons dan tegen de muur aan?” vroeg mijn ene zoon laatst. Ik zeg dan: “Waarom denk je dat je vader dat doet? Wat vind je daarvan?” Het is moeilijk voor kinderen om daar een antwoord op te geven, want ze blijven loyaal naar hem toe. Maar ze gaan er in ieder geval over nadenken. Ik richt me op de kinderen, want op hén heb ik invloed. Niet op mijn ex. Dan gaat er alleen maar energie naar de verkeerde.’

‘Als de jongens terugkomen van een paar dagen bij hem, help ik ze om zich weer verbonden gaan voelen met zichzelf. Daarom masseer ik hun voeten, ga ik met hen de natuur in en naar de pony’s. Ik zorg dat ze hun ei kwijt kunnen door met hen trampoline te springen, te tekenen en te schilderen. We lezen boekjes over grenzen stellen, je eigen lichaam ontdekken, dat je “ja” en “nee” kunt zeggen. Ik knuffel veel met ze als ze boos of verdrietig zijn. Als ze verdriet hebben, vraag ik: “Waar in je lichaam voel je dat verdriet? En kun je dat wegademen en een krachtig gevoel ervoor in de plaats zetten?”

Ook praten we lang over dingen door. Bijvoorbeeld als hun vader heeft gezegd: mama wil jou niet. Dan zeg ik: “Schat, denk je zelf dat dat zinnetje klopt?” “Nee, maar papa zei het.” Waarop ik vraag: “Wat is belangrijker: wat jij vindt of wat papa vindt?” “Wat ik vind,” antwoorden ze dan. “Precies, jij mag zelf zeggen wat je vindt, voelt en denkt,” antwoord ik. “En ik wil jou wél hoor, ik ben juist dol op je.”’

‘Ik begeleid de kinderen zelf in hoe ze met de situatie kunnen omgaan. Ze krijgen geen hulp, want hun vader gaat daarmee niet akkoord. Ik lees er veel over, maar ben nog vaak onzeker over hoe ik mijn zoons begeleid. Het is niet alleen kind in de knel, ook moeder in de knel. Graag zou ik een plek hebben waar ik gehoord en gezien word in mijn worsteling. Gelukkig heb ik wat mensen om me heen die me adviseren in hoe ik mijn kinderen kan sterken. Mensen met dezelfde ervaringen als ik die al verder zijn in hun proces.’

‘Ik voel me de laatste jaren altijd een zeikerd als moeder. Dat doet iets met je. En niemand die ooit zei: “Goh mevrouw, hoe voelt ú zich?” Dat niemand je gelooft, is zo erg. Er was niemand die op een integere manier omging met mijn kwetsbaarheid. Niemand keek naar míjn veiligheid, terwijl mijn ex me na de scheiding vele malen met de dood bedreigde. In plaats daarvan werd ik van dingen beschuldigd die niet waar zijn. Toen ik een geluidsopname van de kinderen liet horen van wat ze vertelden na een bezoek aan hun vader, kreeg ik te horen: dat kun je ook in scène hebben gezet.

Als je gescheiden bent, word je nog steeds als beide ouders aangesproken. Maar ik ben niet verantwoordelijk voor het doen en laten van mijn ex-man. Ik wil als moeder worden benaderd, niet als een geheel met de vader. Er wordt een behandeling aangeboden aan beide ouders. Terwijl de vader misschien wel eerst naar een agressietraining zou moeten. Daar moeten interventies op worden afgestemd.’

‘Het hele traject was traumatiserend. Ik ben bang dat veel hulpverleners onvoldoende zijn opgeleid voor vroegsignalering. Er zouden professionals moeten zijn die gespecialiseerd zijn in scheiding en partnergeweld. Iemand had de patronen in onze gesprekken moeten herkennen zodat er een rode vlag verscheen: hier is sprake van psychisch en lichamelijk geweld. Bij partnergeweld zet je toch niet dader en slachtoffer aan één tafel? Nu was de situatie steeds dat ik als aanklager werd gezien en hij zich als slachtoffer presenteerde. Het punt is dat mijn ex heel innemend kan zijn, daar ben ik ooit ook ingetrapt.’

Emotionele en psychische mishandeling is bovendien moeilijk te bewijzen. Als ik feiten op tafel legde, ging mijn ex daar vervolgens hard tegenin. Instanties zagen twee ouders die niet praten. Ze beoordeelden ons als een stel in een vechtscheiding, ondanks dat ze de voorgeschiedenis kenden. Ze hadden niet in de gaten dat mijn ex een persoonlijkheidsstoornis heeft. We moesten als ouders naar een communicatietraining, werd gezegd. En gingen vervolgens voorbij aan dat de kinderen hulp nodig hebben. Schrijnend. Ik wil alleen maar dat mijn zoons beschermd worden en veilig kunnen opgroeien.’

‘Geen wonder dat mijn jongens onverklaarbaar gedrag vertoonden, en fysieke en geestelijke klachten kregen. Toen ze door de huisarts werden doorverwezen naar speltherapie wilde mijn ex geen handtekening zetten, zodat de therapie niet doorging. Ik kan dagen vertellen over wat ik allemaal heb geprobeerd. De huisarts, jeugdzorg, de GGD, de casusregisseur, de politie, Veilig Thuis: iedereen was betrokken, maar het leidde steevast tot niets. Omdat er niet genoeg bewijs was, maar ook omdat niemand keek naar het voortraject: partnergeweld.

‘Door de scheiding bespaar ik mijn zoons een hoop ellende, dacht ik. Helaas is dat niet zo. Mijn ex manipuleerde tijdens de gesprekken met de mediator, wilde niet meewerken. Ik hield vast aan het standpunt dat het voor de kinderen veiliger was als ze bij mij zouden wonen. Hij saboteerde de gesprekken over een ouderschapsplan. Soms duurden die daardoor urenlang, dat gaf veel stress.

Uiteindelijk kwam er een omgangsregeling van 70 procent bij mij en 30 procent bij hem. Ze moeten dus nog steeds naar hem toe en dat beschadigt hen. Hij poetst hun tanden niet, geeft ze geen schone onderbroek. Hij zet ze onder de koude douche, sluit ze op in de badkamer en geeft ze chips als ontbijt. Als ze in een pretpark niet in de achtbaan durven, scheldt hij ze uit. Hij kreeg een relatie met de oppas en zei: “Ik heb een betere moeder voor jullie.” Ze maakten zelfs mee dat hij haar keel dichtkneep. Hoe bedreigend is dat voor een kind?’

‘Ik was een verlegen meisje toen ik hem ontmoette en hij was heel zeker van zichzelf. Dat trok me aan. Pas na een tijdje ontdekte ik hoe hij écht in elkaar zit. Hij kleineerde me in het bijzijn van anderen, schold me uit, reageerde agressief. Ik bleef hopen dat hij zou veranderen en werd zwanger. De zwangerschap was een hel, ik moest alles alleen doen, kreeg doorlopend dreigementen. Nadat de tweeling was geboren, gedroeg hij zich agressief naar onze zoons. Hij gooide ze in hun ledikant, negeerde hun huilen en werd boos als ze iets niet wilden eten.

Simone: ‘Als mijn zoons van 10 thuiskomen na een bezoek aan hun vader, zeggen ze vaak: “Papa zegt dat jij niet van ons houdt. Dat jij niet onze moeder bent.” Of: “Papa wordt soms ineens erg boos en dan weten we niet wat we fout deden.” Als ze bij hem zijn geweest, zijn ze bijna vervreemd van zichzelf. Eerst moeten ze dan een paar dagen landen. En moet ik mijn moederschap verdedigen ten opzichte van mijn eigen kinderen. Zo schrijnend is de situatie nu al een paar jaar. Ik wil niets liever dan dat de jongens in veiligheid kunnen opgroeien. Dat ze dus niet meer naar hun vader toe gaan. Maar dat krijg ik - zelfs na al die jaren - niet voor elkaar. Instanties zien niet dat mijn ex een persoonlijkheidsstoornis heeft. Ik heb hem verlaten, dat pikt hij niet. Zijn levensdoel is om mij het leven zuur te maken. En de kinderen zijn daar ook de dupe van.’

Als de kinderen thuiskomen na een paar dagen bij hun vader, doet Simone (36) er alles aan om de leugens die ze gehoord hebben uit hun hoofd te praten en ze weer ‘zichzelf’ te laten worden. Van de instanties krijgen ze geen hulp, want: ‘Hun vader gaat er niet mee akkoord.’

‘Mijn ex zei tegen de kinderen: “Ik heb een betere moeder voor jullie”’

Deel deze pagina:

Loyaal

Samen de natuur in

Moeder in de knel

In scène gezet?

Rode vlag

Moeilijk te bewijzen

Chips als ontbijt

Agressief

‘Niemand keek naar míjn veiligheid, terwijl ik met de dood werd bedreigd’

Een complexe scheiding is een van de ingrijpende jeugdervaringen die ernstige gevolgen kan hebben voor een kind. Het kan daar zijn hele leven negatieve gevolgen van ondervinden. In een nieuwe infographic vind je o.a. informatie over factoren de kans op een complexe scheiding vergroten, hoe vaak complexe scheidingen voorkomen, wat de gevolgen kunnen zijn voor kinderen, maar ook hoe je als professional een kind kan steunen.

Download de infographic hier

Infographic complexe scheiding

Bij intieme terreur, ook wel dwingende controle genoemd, is er sprake van een machtsverschil tussen de partners. Eén partner, meestal de man, oefent dwang en controle uit op zijn partner en eventueel de kinderen. Door haar vrijheid te beperken, haar te isoleren en door het gebruik van, vaak ernstig, geweld, ook seksueel. Het slachtoffer en de kinderen voelen zich continu bedreigd en onveilig. Deze pagina in Augeo Kennis gaat over intieme terreur en laat zien hoe je daar als professional adequaat mee omgaat.

Deze animatievideo laat zien hoe je dwingende controle herkent en wat je kunt doen. Augeo maakte deze animatie samen met Filomena, Centrum huiselijk geweld en kindermishandeling.

Meer over intieme terreur

‘De scheidingspijn van kinderen is niet altijd zichtbaar’

Elk jaar maken meer dan 80.000 Nederlandse kinderen een scheiding van hun ouders mee. Wat weten we eigenlijk over de gevolgen voor hen? Een interview met klinisch pedagoog en echtscheidingsdeskundige Liesbeth Groenhuijsen en orthopedagoog en onderzoeker Rianne van Dijk. 

Rianne van Dijk:

‘Bij 20 procent van de kinderen houden de problemen langer dan twee jaar aan’

Een fragment uit dit artikel:

Na een scheiding gaan we uit van behoud van gezag bij beide ouders en een goede verdeling van de zorg. Dat is een goed uitgangspunt. ‘Maar er gaat ook veel mis en daar zijn kinderen de dupe van,’ zegt Groenhuijsen, die als gedragsdeskundige bij de Raad voor de Kinderbescherming jarenlang dicht bij het vuur zat. In de Wet bevordering voortgezet ouderschap en zorgvuldige scheiding (2009) staat dat kinderen recht hebben op een gelijkwaardige opvoeding en verzorging door beide ouders. 

In haar boek Rechtspraak-Kromspraak, bepleit Groenhuijsen een zorgvuldige route. ‘We moeten beginnen met bekijken over welk kind het gaat, hoe oud het is, welke persoonlijkheid het heeft, wat zijn opvoedingsvraag is, hoe zijn relatie met elk van de ouders is, en naar wat de ouders kunnen bieden in tijd, kwaliteit, kwantiteit en verzorging. Pas als je dat allemaal weet kun je een besluit nemen over de zorgverdeling. Dat is het slotstuk, de conclusie die je trekt nadat je de hele situatie in kaart hebt gebracht.’

Liesbeth Groenhuijsen:

‘De kinderen hebben extra steun nodig, maar de betrokkenheid van de ouders neemt af’

Deel deze pagina:

Lees ook dit artikel:

Simone is niet haar echte naam.

En bovenal: breng de menselijke maat in het werk met ouders en kinderen weer in.

  • Zorg aan de poort voor expertise/deskundigheid van psychiatrische problematiek en destructieve communicatiemechanismen.

  • Kijk bij communicatieproblemen verder en plak er niet direct het label ‘vechtscheiding’ op. Hierdoor voorkom je dat verkeerde interventies en lange trajecten worden ingezet waarmee niemand geholpen is. 

  • Weet welke signalen kunnen wijzen op intieme terreur en doe dan direct onderzoek naar de geschiedenis van geweld. Weet wat eraan vooraf is gegaan en zorg dat je inzicht krijgt in de dynamiek die speelt.

  • Zet de veiligheid van kind én ouder voorop en stem interventies hierop af.

  • Plaats de ouder die zich niet houdt aan afspraken en geen hulp wil voor het kind onder toezicht in de omgang met zijn of haar kind om de onveiligheid te stoppen.

  • Maak niet beide ouders verantwoordelijk voor het gedrag van een van de ouders.

  • Win daadwerkelijk informatie in bij derden als ouders aangeven dat andere partijen betrokken zijn bij hun situatie.

  • Draag zorg voor een correcte dossiervorming, zodat de veiligheid, integriteit en privacy van ouders beschermd worden. 

  • Voer tijdens begeleidingsgesprekken geen gezamenlijke gesprekken maar parallelgesprekken met ouders.

  • Vraag ouders niet elkaar in de cc te zetten in de digitale communicatie met betrokken professionals. Ook hier geldt: zorg voor parallelle communicatie.

  • Laat gezamenlijk ouderschap als basis los en zet in op parallel ouderschap.

  • Stimuleer ouders om onderzoek te doen naar hun persoonlijkheidsstructuur of eigen (jeugd)trauma's - in het belang van de veiligheid van hun kind.

  • Zet een casemanager met expertise en lef in, iemand die ingrijpt als de toxische ouder zijn of haar kind bijvoorbeeld manipuleert tot vervreemden van de gezonde, andere ouder, en die sancties legt op zijn/haar onveilige gedrag en communicatie.

  • Verschuil je niet achter procedures en protocollen als je het als professional niet weet of wanneer je de grip in een situatie verliest.

Uit haar ervaringen met hulpverleners in het jeugddomein heeft Simone een aantal tips voor hen geformuleerd:

Simone’s tips voor professionals 

‘Ik ga met de kinderen trampoline springen, tekenen en schilderen’

‘Hoe moeilijk soms ook, ik vertel nooit iets lelijks over hun vader. De jongens moeten de ruimte voelen om mij te vertellen hoe het voor hen is. Ik laat hen zelf waarnemen en formuleren, leg hen niks in de mond. “Papa zegt dat hij ons gaat missen, maar waarom gooit hij ons dan tegen de muur aan?” vroeg mijn ene zoon laatst. Ik zeg dan: “Waarom denk je dat je vader dat doet? Wat vind je daarvan?” Het is moeilijk voor kinderen om daar een antwoord op te geven, want ze blijven loyaal naar hem toe. Maar ze gaan er in ieder geval over nadenken. Ik richt me op de kinderen, want op hén heb ik invloed. Niet op mijn ex. Dan gaat er alleen maar energie naar de verkeerde.’

Loyaal

Ook praten we lang over dingen door. Bijvoorbeeld als hun vader heeft gezegd: mama wil jou niet. Dan zeg ik: “Schat, denk je zelf dat dat zinnetje klopt?” “Nee, maar papa zei het.” Waarop ik vraag: “Wat is belangrijker: wat jij vindt of wat papa vindt?” “Wat ik vind,” antwoorden ze dan. “Precies, jij mag zelf zeggen wat je vindt, voelt en denkt,” antwoord ik. “En ik wil jou wél hoor, ik ben juist dol op je.”’

‘Als de jongens terugkomen van een paar dagen bij hem, help ik ze om zich weer verbonden gaan voelen met zichzelf. Daarom masseer ik hun voeten, ga ik met hen de natuur in en naar de pony’s. Ik zorg dat ze hun ei kwijt kunnen door met hen trampoline te springen, te tekenen en te schilderen. We lezen boekjes over grenzen stellen, je eigen lichaam ontdekken, dat je “ja” en “nee” kunt zeggen. Ik knuffel veel met ze als ze boos of verdrietig zijn. Als ze verdriet hebben, vraag ik: “Waar in je lichaam voel je dat verdriet? En kun je dat wegademen en een krachtig gevoel ervoor in de plaats zetten?”

Samen de natuur in

‘Ik begeleid de kinderen zelf in hoe ze met de situatie kunnen omgaan. Ze krijgen geen hulp, want hun vader gaat daarmee niet akkoord. Ik lees er veel over, maar ben nog vaak onzeker over hoe ik mijn zoons begeleid. Het is niet alleen kind in de knel, ook moeder in de knel. Graag zou ik een plek hebben waar ik gehoord en gezien word in mijn worsteling. Gelukkig heb ik wat mensen om me heen die me adviseren in hoe ik mijn kinderen kan sterken. Mensen met dezelfde ervaringen als ik die al verder zijn in hun proces.’

Moeder in de knel

‘Ik voel me de laatste jaren altijd een zeikerd als moeder. Dat doet iets met je. En niemand die ooit zei: “Goh mevrouw, hoe voelt ú zich?” Dat niemand je gelooft, is zo erg. Er was niemand die op een integere manier omging met mijn kwetsbaarheid. Niemand keek naar míjn veiligheid, terwijl mijn ex me na de scheiding vele malen met de dood bedreigde. In plaats daarvan werd ik van dingen beschuldigd die niet waar zijn. Toen ik een geluidsopname van de kinderen liet horen van wat ze vertelden na een bezoek aan hun vader, kreeg ik te horen: dat kun je ook in scène hebben gezet.

Als je gescheiden bent, word je nog steeds als beide ouders aangesproken. Maar ik ben niet verantwoordelijk voor het doen en laten van mijn ex-man. Ik wil als moeder worden benaderd, niet als een geheel met de vader. Er wordt een behandeling aangeboden aan beide ouders. Terwijl de vader misschien wel eerst naar een agressietraining zou moeten. Daar moeten interventies op worden afgestemd.’

In scène gezet?

‘Niemand keek naar míjn veiligheid, terwijl ik met de dood werd bedreigd’

‘Het hele traject was traumatiserend. Ik ben bang dat veel hulpverleners onvoldoende zijn opgeleid voor vroegsignalering. Er zouden professionals moeten zijn die gespecialiseerd zijn in scheiding en partnergeweld. Iemand had de patronen in onze gesprekken moeten herkennen zodat er een rode vlag verscheen: hier is sprake van psychisch en lichamelijk geweld. Bij partnergeweld zet je toch niet dader en slachtoffer aan één tafel? Nu was de situatie steeds dat ik als aanklager werd gezien en hij zich als slachtoffer presenteerde. Het punt is dat mijn ex heel innemend kan zijn, daar ben ik ooit ook ingetrapt.’

Rode vlag

‘Instanties beoordeelden ons
als een stel in een vechtscheiding’

Emotionele en psychische mishandeling is bovendien moeilijk te bewijzen. Als ik feiten op tafel legde, ging mijn ex daar vervolgens hard tegenin. Instanties zagen twee ouders die niet praten. Ze beoordeelden ons als een stel in een vechtscheiding, ondanks dat ze de voorgeschiedenis kenden. Ze hadden niet in de gaten dat mijn ex een persoonlijkheidsstoornis heeft. We moesten als ouders naar een communicatietraining, werd gezegd. En gingen vervolgens voorbij aan dat de kinderen hulp nodig hebben. Schrijnend. Ik wil alleen maar dat mijn zoons beschermd worden en veilig kunnen opgroeien.’

‘Geen wonder dat mijn jongens onverklaarbaar gedrag vertoonden, en fysieke en geestelijke klachten kregen. Toen ze door de huisarts werden doorverwezen naar speltherapie wilde mijn ex geen handtekening zetten, zodat de therapie niet doorging. Ik kan dagen vertellen over wat ik allemaal heb geprobeerd. De huisarts, jeugdzorg, de GGD, de casusregisseur, de politie, Veilig Thuis: iedereen was betrokken, maar het leidde steevast tot niets. Omdat er niet genoeg bewijs was, maar ook omdat niemand keek naar het voortraject: partnergeweld.

Moeilijk te bewijzen

‘Door de scheiding bespaar ik mijn zoons een hoop ellende, dacht ik. Helaas is dat niet zo. Mijn ex manipuleerde tijdens de gesprekken met de mediator, wilde niet meewerken. Ik hield vast aan het standpunt dat het voor de kinderen veiliger was als ze bij mij zouden wonen. Hij saboteerde de gesprekken over een ouderschapsplan. Soms duurden die daardoor urenlang, dat gaf veel stress.

Uiteindelijk kwam er een omgangsregeling van 70 procent bij mij en 30 procent bij hem. Ze moeten dus nog steeds naar hem toe en dat beschadigt hen. Hij poetst hun tanden niet, geeft ze geen schone onderbroek. Hij zet ze onder de koude douche, sluit ze op in de badkamer en geeft ze chips als ontbijt. Als ze in een pretpark niet in de achtbaan durven, scheldt hij ze uit. Hij kreeg een relatie met de oppas en zei: “Ik heb een betere moeder voor jullie.” Ze maakten zelfs mee dat hij haar keel dichtkneep. Hoe bedreigend is dat voor een kind?’

Chips als ontbijt

Toen hij steeds agressiever werd en me meerdere keren met de dood bedreigde, ben ik vertrokken. Hij dreigde dat ik de kinderen, die toen net 2 waren, nooit meer zou zien. Ik was doodsbang voor hem. Het is nooit officieel vastgesteld, toch weet ik zeker dat hij narcistisch is. Toen ik las over de kenmerken van narcisme bleek echt alles te kloppen. Een narcist heeft geen eigen kern, hij voedt zichzelf met anderen. Hij voelt geen empathie.’

‘Hij dreigde dat ik de kinderen, die toen net 2 waren, nooit meer zou zien’

‘Ik was een verlegen meisje toen ik hem ontmoette en hij was heel zeker van zichzelf. Dat trok me aan. Pas na een tijdje ontdekte ik hoe hij écht in elkaar zit. Hij kleineerde me in het bijzijn van anderen, schold me uit, reageerde agressief. Ik bleef hopen dat hij zou veranderen en werd zwanger. De zwangerschap was een hel, ik moest alles alleen doen, kreeg doorlopend dreigementen. Nadat de tweeling was geboren, gedroeg hij zich agressief naar onze zoons. Hij gooide ze in hun ledikant, negeerde hun huilen en werd boos als ze iets niet wilden eten.

Agressief

Simone: ‘Als mijn zoons van 10 thuiskomen na een bezoek aan hun vader, zeggen ze vaak: “Papa zegt dat jij niet van ons houdt. Dat jij niet onze moeder bent.” Of: “Papa wordt soms ineens erg boos en dan weten we niet wat we fout deden.” Als ze bij hem zijn geweest, zijn ze bijna vervreemd van zichzelf. Eerst moeten ze dan een paar dagen landen. En moet ik mijn moederschap verdedigen ten opzichte van mijn eigen kinderen. Zo schrijnend is de situatie nu al een paar jaar. Ik wil niets liever dan dat de jongens in veiligheid kunnen opgroeien. Dat ze dus niet meer naar hun vader toe gaan. Maar dat krijg ik - zelfs na al die jaren - niet voor elkaar. Instanties zien niet dat mijn ex een persoonlijkheidsstoornis heeft. Ik heb hem verlaten, dat pikt hij niet. Zijn levensdoel is om mij het leven zuur te maken. En de kinderen zijn daar ook de dupe van.’

Als de kinderen thuiskomen na een paar dagen bij hun vader, doet Simone (36) er alles aan om de leugens die ze gehoord hebben uit hun hoofd te praten en ze weer ‘zichzelf’ te laten worden. Van de instanties krijgen ze geen hulp, want: ‘Hun vader gaat er niet mee akkoord.’

ervaringsverhaal

Annemarie van Dijk

8 min

‘Mijn ex zei tegen de kinderen: “Ik heb een betere moeder voor jullie”’

Augeo Magazine: Hét online tijdschrift over veilig opgroeien

Professionals en beleidsmakers bijpraten over de nieuwste ontwikkelingen, onderzoeken, dilemma’s en besluiten rond de veiligheid van kinderen. Dat doet Augeo Foundation al 15 jaar met onder andere e-learnings, bijeenkomsten en Augeo Magazine. Ons magazine verschijnt 5x per jaar. Meld je aan om gratis abonnee te worden.
Volledig scherm