Alicia, is een documentaire die iedereen gezien moet hebben, zegt Daisy Petrona Claase. Alicia is 1 jaar oud als ze in een pleeggezin wordt geplaatst. Op haar 5de moet ze het gezin verlaten en komt ze terecht in een kindertehuis. Hierna volgen keer op keer nieuwe doorplaatsingen, naar plekken met steeds hogere hekken.

In de podcast Professional vanuit je hart spreekt ‘de bevlogen professional’ Mascha Struijk over hoe je met liefde en lef jongeren en gezinnen écht verder kunt helpen. Struijk ging ook met Daisy Petrona Claase in gesprek over de jeugdzorg en waarom ze allebei geloven dat het beter kan en moet.

In het boek Slapende honden? Wakker maken! van Arianne Struik wordt de behandelmethode ‘Slapende honden’ voor chronisch getraumatiseerde kinderen beschreven en geïllustreerd aan de hand van talloze voorbeelden en casuïstiek. Deze methode vertaalt ingewikkelde theorie in eenvoudige praktijk en geeft duidelijke richtlijnen om zeer complexe problematiek te kunnen behandelen.

Tips van Daisy

3

2

1

Ten tijde van het verschijnen van het rapport van de Commissie De Winter (2019), wijdde Augeo Magazine er een speciale editie aan. Met o.a. een samenvatting van het rapport, een interview met Mischa de Winter, ervaringen van jongeren en een reactie op het rapport van Augeo Foundation.

Speciale editie Augeo Magazine

Plaatsing en groepsgrootte

De aanbeveling van de Commissie om plaatsing in (gesloten) instellingen zoveel mogelijk te voorkomen, is volgens Claase slechts hier en daar opgepikt. ‘Een klein aantal gemeenten brengt dit nu echt in de praktijk, maar dat is allemaal te vrijblijvend, te versnipperd.’ 

Positiever is Claase over het verkleinen van groepsgrootte. Het Rijk heeft daar in 2020 en 2021 miljoenen voor uitgetrokken. ‘Een aantal zorginstellingen is daar druk mee bezig. Er zijn dus wel dingen aan het verschuiven en ik ben ervan overtuigd dat wij met ons werk de druk kunnen blijven opvoeren. Daarom geven wij, en ook andere lotgenoten, de strijd niet op. De vrijblijvendheid moet eraf.’ 

Dan is ze even stil. ‘Weet je, het is eigenlijk om te huilen dat een rijk land zo met kinderen omgaat.’

Ze weet dat de rijksoverheid naar aanleiding van de aanbevelingen verschillende acties in gang heeft gezet. ‘Maar veel blijkt toch een wassen neus. Er is veel geld uitgetrokken voor allerlei punten, maar concrete resultaten zien we nauwelijks. We vragen ons als stichting Jeugdhulp Voldoende Beschermd bijvoorbeeld af wat er nu precies met de honderdduizend euro voor lotgenoten is gedaan? Dit is geld was bedoeld om lotgenotencontact te bevorderen. Maar wat er precies met dat geld is gebeurd, dat is ons en ook de lotgenotenorganisatie niet duidelijk.’

Naar aanleiding van het rapport van de Commissie De Winter is in 2020 wel het expertisecentrum en meldpunt Geweld in de Jeugdzorg opgericht. Hier kunnen ‘kinderen van De Winter,’ zoals Claase ze noemt, terecht voor informatie en doorverwijzing naar specialistische hulp. Tot eind dit jaar kunnen ze ook een financiële tegemoetkoming van vijfduizend euro aanvragen bij het Schadefonds Geweldsdelicten. ‘Maar er is zo weinig bekendheid aan het expertisecentrum en schadefonds gegeven, dat zich maar een heel klein aantal mensen heeft gemeld. Wij als stichting pleiten ervoor om de aanvraagperiode te verlengen,’  zegt Claase. 

Een van de aanbevelingen van de Commissie die volgens Claase met spoed opgepakt hadden moeten worden, is: Organiseer een proactief, sterker en onafhankelijk toezicht. ‘Er moet echt een goede klachtenregeling komen. Kinderen binnen de jeugdzorg kunnen nog steeds nergens echt terecht,’ zegt Claase. ‘Ze worden door de instelling zelf vaak niet serieus genomen, niet geloofd omdat ze “zo lastig” zijn. Kinderen in de jeugdzorg hebben te maken met een enorm stigma.’ Bij Veilig Thuis hoeven deze kinderen - maar ook buren of anderen die zich zorgen maken over jeugdinstelling of gezinshuis - niet aan te kloppen, zegt ze. ‘Dan worden ze terugverwezen naar de GI, de Gecertificeerde Instelling die de jeugdbeschermingsmaatregel uitvoert.’

Doordat ze zich uitspreekt op social media, benaderen professionals uit de jeugdzorg Claase met grote regelmaat over allerlei misstanden. Ze hoort over kinderen die toch nog gefixeerd geworden, over gezinshuizen waar van alles misgaat, over wanhopige ouders. ‘Ondanks noodkreten van de Ombudsman, de Kinderombudsman, de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd, en de Inspectie Justitie en Veiligheid - die zich ook grote zorgen maken over de jeugdzorg - zijn de problemen volgens mij alleen maar groter geworden.’

Onafhankelijk toezicht

Expertisecentrum en schadefonds

Problemen lijken groter geworden

Doorgewinterd met Daisy Petrona-Claase

Podcast 

In een interview met Thomas van Andel (podcastmaker en voormalig adviseur bij jeugdbescherming) vertelt Daisy wat lotgenotencontact voor haar betekent. In heldere bewoordingen legt ze uit wat het rapport De Winter haar en de sector heeft gebracht. Thomas vraagt zich af: zijn jeugdzorgmedewerkers en jongeren niet allebei slachtoffers zijn van hetzelfde systeem?

Daisy Petrona Claase is ‘professional met ervaringskennis’. Ze volgde opleidingen voor sociale dienstverlening en voor coaching, werkte in de verslavingszorg en als jeugdhulpverlener, maakte onderdeel uit van de projectgroep belast met de opvolging van de aanbevelingen van de Commissie De Winter en is een van de motors achter stichting Jeugdhulp Voldoende Beschermd, actief op Facebook, Twitter en LinkedIn.

‘Misschien is de realiteit wel té erg, mensen willen er gewoon niet aan.’

‘Ik kon alleen maar huilen. Eindelijk erkenning’

Deel deze pagina

Effecten bleven uit

Claase vervolgt: ‘Ik was onlangs bij bijeenkomst over de jeugdzorg waar ook kinderrechters zaten. Ik heb hen gevraagd of de conclusies van De Winter het werk, met name rondom uithuisplaatsingen, heeft veranderd. Het antwoord was dat ze de aantallen uit het rapport in twijfel trokken. Het gaat volgens hen vaak om erg complexe zaken waar veel meer aan de hand is.’ Een stroef lachje: ‘Misschien is de realiteit wel té erg, mensen willen er gewoon niet aan.’

Er gaan ook veel zaken wél goed, klinkt het volgens haar voortdurend in de jeugdzorg.  ‘Natuurlijk, dat is zeker waar en gelukkig maar. Maar volgens mij zijn de conclusies van de Commissie De Winter dusdanig ernstig dat het hoog tijd is om te focussen op wat er níét goed gaat.’

Ruim drie jaar na het verschijnen van het rapport is Claase zo hoopvol niet meer. Ze is boos, teleurgesteld, verdrietig en vraagt zich vaak af waarom ze eigenlijk alles heeft opgerakeld, waarom ze aan het onderzoek heeft meegewerkt. Ze had zo - en met haar heel veel lotgenoten - gehoopt dat het rapport De Winter een eyeopener voor de hele jeugdzorg zou zijn. Een keerpunt. ‘Maar niets is minder waar. Blijkbaar heeft het rapport nul indruk gemaakt, dat voelt als een klap in het gezicht. Ik kom nog regelmatig professionals in de jeugdzorg tegen die het rapport helemaal niet kennen. Dat begrijp ik niet.’

Dat het rapport weinig heeft veranderd, blijkt volgens Claase bijvoorbeeld uit de recente aangifte van Jeugdhulp Friesland tegen een aantal medewerkers en jongeren van een instelling nadat er meldingen binnenkwamen over criminaliteit en seksueel overschrijdend gedrag. Claase zucht: ‘Dan denk ik: hoe is het mogelijk? Is de jeugdzorg na het rapport veiliger geworden? Weten we jongeren beter te beschermen? De misstanden gaan gewoon tot op de dag van vandaag door.’

Claase, nu 49 jaar, is een van ‘kinderen’ die is gehoord door de commissie onder leiding van hoogleraar pedagogiek Micha De Winter. Claase: ‘De onderzoekers hadden heel goed naar ons geluisterd. Toen ik de verhalen in het rapport las, kon ik alleen maar huilen. Eindelijk erkenning. Ik had me al die jaren tóch niet aangesteld.’

Claase verbleef van haar 8e tot haar 18e in de jeugdinstellingen en pleeggezinnen. ‘Ik weet nog dat ik over het onderzoek las en dat ik me afvroeg of mijn verhaal “wel erg genoeg” was. Ik ben niet verkracht of in elkaar gemept.’ Maar haar verhaal over de emotionele verwaarlozing en psychische mishandeling maakt indruk bij de onderzoekers. Claase: ‘Het gevoel er niet toe te doen gaat nooit meer weg.’

Na de afronding van het onderzoek nam Claase deel aan de projectgroep belast met de opvolging van de aanbevelingen. En samen met Huig de Groot richtte ze de stichting Jeugdhulp Voldoende Beschermd op. ‘Dat is echt mijn missie geworden. Met als doel: beschadiging van mensen zoals ik voorkomen en de jeugdzorg in Nederland verbeteren.’

Het was 12 juni 2019. Daisy Petrona Claase was vol verwachting, ze vergeet de dag nooit meer. Op die woensdag presenteerde de Commissie De Winter namelijk het schokkende eindrapport Onvoldoende beschermd. Geweld in de Nederlandse jeugdzorg van 1945 tot heden. De conclusies logen er niet om. Tussen 1945 en 2019 was driekwart van de kinderen in de jeugdzorg het slachtoffer geworden van lichamelijk en/of geestelijk geweld. De negatieve gevolgen blijken enorm en zorgen bij veel slachtoffers voor allerlei psychische of lichamelijke problemen op latere leeftijd. De overheid heeft deze kinderen onvoldoende beschermd, is een van de conclusies. In 2012 kwam de commissie-Samson, die onderzoek deed naar seksueel misbruik binnen de jeugdzorg, al tot dezelfde, schokkende slotsom.

  • Bied erkenning aan de slachtoffers van geweld in de jeugdzorg.
  • Houd de archieven van de Commissie toegankelijk en breid deze uit.
  • Verbeter het hulpaanbod aan slachtoffers van geweld in de jeugdzorg.
  • Voorkom plaatsing in (gesloten) instellingen zoveel mogelijk.
  • Verklein de groepsgrootte.
  • Zorg voor goed geschoold personeel en pedagogische continuïteit.
  • Werk meer samen met ouders en familie.
  • Verbeter de ondersteuning voor pleegouders.
  • Zorg voor een betere uitvoering van de rol van de gezinsvoogd.
  • Zorg bij de voogdij voor een betere invulling van de uithuisplaatsing.
  • Organiseer een proactief, sterker en onafhankelijk toezicht.
  • Bespreek geweld met kinderen.
  • Voer een prevalentiestudie uit naar geweld in de huidige jeugdzorg.

De Commissie deed in haar rapport deze aanbevelingen over de slachtoffers, over de manier waarop de jeugdzorg in de toekomst veiliger kan worden gemaakt en over vervolgonderzoek:

Aanbevelingen Commissie De Winter

Opinie

7 min.

Jessica Maas

Grensoverschrijdend gedrag bínnen de jeugdzorg - we weten al langer dat dit een groot probleem is. Maar het rapport van Commissie De Winter (2019) zou het tij keren. Daisy Petrona Claase deed destijds haar verhaal voor de Commissie. Ze maakt drie jaar later de balans op.  

‘Blijkbaar heeft Commissie De Winter nul indruk gemaakt’

Alicia, is een documentaire die iedereen gezien moet hebben, zegt Daisy Petrona Claase. Alicia is 1 jaar oud als ze in een pleeggezin wordt geplaatst. Op haar 5de moet ze het gezin verlaten en komt ze terecht in een kindertehuis. Hierna volgen keer op keer nieuwe doorplaatsingen, naar plekken met steeds hogere hekken.

In de podcast Professional vanuit je hart spreekt ‘de bevlogen professional’ Mascha Struijk over hoe je met liefde en lef jongeren en gezinnen écht verder kunt helpen. Struijk ging ook met Daisy Petrona Claase in gesprek over de jeugdzorg en waarom ze allebei geloven dat het beter kan en moet.

In het boek Slapende honden? Wakker maken! van Arianne Struik wordt de behandelmethode ‘Slapende honden’ voor chronisch getraumatiseerde kinderen beschreven en geïllustreerd aan de hand van talloze voorbeelden en casuïstiek. Deze methode vertaalt ingewikkelde theorie in eenvoudige praktijk en geeft duidelijke richtlijnen om zeer complexe problematiek te kunnen behandelen.

Tips van Daisy

3

2

1

De aanbeveling van de Commissie om plaatsing in (gesloten) instellingen zoveel mogelijk te voorkomen, is volgens Claase slechts hier en daar opgepikt. ‘Een klein aantal gemeenten brengt dit nu echt in de praktijk, maar dat is allemaal te vrijblijvend, te versnipperd.’ 

Positiever is Claase over het verkleinen van groepsgrootte. Het Rijk heeft daar in 2020 en 2021 miljoenen voor uitgetrokken. ‘Een aantal zorginstellingen is daar druk mee bezig. Er zijn dus wel dingen aan het verschuiven en ik ben ervan overtuigd dat wij met ons werk de druk kunnen blijven opvoeren. Daarom geven wij, en ook andere lotgenoten, de strijd niet op. De vrijblijvendheid moet eraf.’ 

Dan is ze even stil. ‘Weet je, het is eigenlijk om te huilen dat een rijk land zo met kinderen omgaat.’

Plaatsing en groepsgrootte

Doorgewinterd met Daisy Petrona-Claase

Podcast 

In een interview met Thomas van Andel (podcastmaker en voormalig adviseur bij jeugdbescherming) vertelt Daisy wat lotgenotencontact voor haar betekent. In heldere bewoordingen legt ze uit wat het rapport De Winter haar en de sector heeft gebracht. Thomas vraagt zich af: zijn jeugdzorgmedewerkers en jongeren niet allebei slachtoffers zijn van hetzelfde systeem?

Ze weet dat de rijksoverheid naar aanleiding van de aanbevelingen verschillende acties in gang heeft gezet. ‘Maar veel blijkt toch een wassen neus. Er is veel geld uitgetrokken voor allerlei punten, maar concrete resultaten zien we nauwelijks. We vragen ons als stichting Jeugdhulp Voldoende Beschermd bijvoorbeeld af wat er nu precies met de honderdduizend euro voor lotgenoten is gedaan? Dit is geld was bedoeld om lotgenotencontact te bevorderen. Maar wat er precies met dat geld is gebeurd, dat is ons en ook de lotgenotenorganisatie niet duidelijk.’

Naar aanleiding van het rapport van de Commissie De Winter is in 2020 wel het expertisecentrum en meldpunt Geweld in de Jeugdzorg opgericht. Hier kunnen ‘kinderen van De Winter,’ zoals Claase ze noemt, terecht voor informatie en doorverwijzing naar specialistische hulp. Tot eind dit jaar kunnen ze ook een financiële tegemoetkoming van vijfduizend euro aanvragen bij het Schadefonds Geweldsdelicten. ‘Maar er is zo weinig bekendheid aan het expertisecentrum en schadefonds gegeven, dat zich maar een heel klein aantal mensen heeft gemeld. Wij als stichting pleiten ervoor om de aanvraagperiode te verlengen,’  zegt Claase. 

Expertisecentrum en schadefonds

Een van de aanbevelingen van de Commissie die volgens Claase met spoed opgepakt hadden moeten worden, is: Organiseer een proactief, sterker en onafhankelijk toezicht. ‘Er moet echt een goede klachtenregeling komen. Kinderen binnen de jeugdzorg kunnen nog steeds nergens echt terecht,’ zegt Claase. ‘Ze worden door de instelling zelf vaak niet serieus genomen, niet geloofd omdat ze “zo lastig” zijn. Kinderen in de jeugdzorg hebben te maken met een enorm stigma.’ Bij Veilig Thuis hoeven deze kinderen - maar ook buren of anderen die zich zorgen maken over jeugdinstelling of gezinshuis - niet aan te kloppen, zegt ze. ‘Dan worden ze terugverwezen naar de GI, de Gecertificeerde Instelling die de jeugdbeschermingsmaatregel uitvoert.’

Onafhankelijk toezicht

Ten tijde van het verschijnen van het rapport van de Commissie De Winter (2019), wijdde Augeo Magazine er een speciale editie aan. Met o.a. een samenvatting van het rapport, een interview met Mischa de Winter, ervaringen van jongeren en een reactie op het rapport van Augeo Foundation.

Speciale editie Augeo Magazine

Doordat ze zich uitspreekt op social media, benaderen professionals uit de jeugdzorg Claase met grote regelmaat over allerlei misstanden. Ze hoort over kinderen die toch nog gefixeerd geworden, over gezinshuizen waar van alles misgaat, over wanhopige ouders. ‘Ondanks noodkreten van de Ombudsman, de Kinderombudsman, de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd, en de Inspectie Justitie en Veiligheid - die zich ook grote zorgen maken over de jeugdzorg - zijn de problemen volgens mij alleen maar groter geworden.’

Problemen lijken groter geworden

  • Bied erkenning aan de slachtoffers van geweld in de jeugdzorg.
  • Houd de archieven van de Commissie toegankelijk en breid deze uit.
  • Verbeter het hulpaanbod aan slachtoffers van geweld in de jeugdzorg.
  • Voorkom plaatsing in (gesloten) instellingen zoveel mogelijk.
  • Verklein de groepsgrootte.
  • Zorg voor goed geschoold personeel en pedagogische continuïteit.
  • Werk meer samen met ouders en familie.
  • Verbeter de ondersteuning voor pleegouders.
  • Zorg voor een betere uitvoering van de rol van de gezinsvoogd.
  • Zorg bij de voogdij voor een betere invulling van de uithuisplaatsing.
  • Organiseer een proactief, sterker en onafhankelijk toezicht.
  • Bespreek geweld met kinderen.
  • Voer een prevalentiestudie uit naar geweld in de huidige jeugdzorg.

De Commissie deed in haar rapport deze aanbevelingen over de slachtoffers, over de manier waarop de jeugdzorg in de toekomst veiliger kan worden gemaakt en over vervolgonderzoek:

Aanbevelingen Commissie De Winter

Claase vervolgt: ‘Ik was onlangs bij bijeenkomst over de jeugdzorg waar ook kinderrechters zaten. Ik heb hen gevraagd of de conclusies van De Winter het werk, met name rondom uithuisplaatsingen, heeft veranderd. Het antwoord was dat ze de aantallen uit het rapport in twijfel trokken. Het gaat volgens hen vaak om erg complexe zaken waar veel meer aan de hand is.’ Een stroef lachje: ‘Misschien is de realiteit wel té erg, mensen willen er gewoon niet aan.’

Er gaan ook veel zaken wél goed, klinkt het volgens haar voortdurend in de jeugdzorg.  ‘Natuurlijk, dat is zeker waar en gelukkig maar. Maar volgens mij zijn de conclusies van de Commissie De Winter dusdanig ernstig dat het hoog tijd is om te focussen op wat er níét goed gaat.’

‘Misschien is de realiteit wel té erg, mensen willen er gewoon niet aan.’

Ruim drie jaar na het verschijnen van het rapport is Claase zo hoopvol niet meer. Ze is boos, teleurgesteld, verdrietig en vraagt zich vaak af waarom ze eigenlijk alles heeft opgerakeld, waarom ze aan het onderzoek heeft meegewerkt. Ze had zo - en met haar heel veel lotgenoten - gehoopt dat het rapport De Winter een eyeopener voor de hele jeugdzorg zou zijn. Een keerpunt. ‘Maar niets is minder waar. Blijkbaar heeft het rapport nul indruk gemaakt, dat voelt als een klap in het gezicht. Ik kom nog regelmatig professionals in de jeugdzorg tegen die het rapport helemaal niet kennen. Dat begrijp ik niet.’

Dat het rapport weinig heeft veranderd, blijkt volgens Claase bijvoorbeeld uit de recente aangifte van Jeugdhulp Friesland tegen een aantal medewerkers en jongeren van een instelling nadat er meldingen binnenkwamen over criminaliteit en seksueel overschrijdend gedrag. Claase zucht: ‘Dan denk ik: hoe is het mogelijk? Is de jeugdzorg na het rapport veiliger geworden? Weten we jongeren beter te beschermen? De misstanden gaan gewoon tot op de dag van vandaag door.’

Effecten bleven uit

Claase, nu 49 jaar, is een van ‘kinderen’ die is gehoord door de commissie onder leiding van hoogleraar pedagogiek Micha De Winter. Claase: ‘De onderzoekers hadden heel goed naar ons geluisterd. Toen ik de verhalen in het rapport las, kon ik alleen maar huilen. Eindelijk erkenning. Ik had me al die jaren tóch niet aangesteld.’

Claase verbleef van haar 8e tot haar 18e in de jeugdinstellingen en pleeggezinnen. ‘Ik weet nog dat ik over het onderzoek las en dat ik me afvroeg of mijn verhaal “wel erg genoeg” was. Ik ben niet verkracht of in elkaar gemept.’ Maar haar verhaal over de emotionele verwaarlozing en psychische mishandeling maakt indruk bij de onderzoekers. Claase: ‘Het gevoel er niet toe te doen gaat nooit meer weg.’

Na de afronding van het onderzoek nam Claase deel aan de projectgroep belast met de opvolging van de aanbevelingen. En samen met Huig de Groot richtte ze de stichting Jeugdhulp Voldoende Beschermd op. ‘Dat is echt mijn missie geworden. Met als doel: beschadiging van mensen zoals ik voorkomen en de jeugdzorg in Nederland verbeteren.’

‘Ik kon alleen maar huilen. Eindelijk erkenning’

Het was 12 juni 2019. Daisy Petrona Claase was vol verwachting, ze vergeet de dag nooit meer. Op die woensdag presenteerde de Commissie De Winter namelijk het schokkende eindrapport Onvoldoende beschermd. Geweld in de Nederlandse jeugdzorg van 1945 tot heden. De conclusies logen er niet om. Tussen 1945 en 2019 was driekwart van de kinderen in de jeugdzorg het slachtoffer geworden van lichamelijk en/of geestelijk geweld. De negatieve gevolgen blijken enorm en zorgen bij veel slachtoffers voor allerlei psychische of lichamelijke problemen op latere leeftijd. De overheid heeft deze kinderen onvoldoende beschermd, is een van de conclusies. In 2012 kwam de commissie-Samson, die onderzoek deed naar seksueel misbruik binnen de jeugdzorg, al tot dezelfde, schokkende slotsom.

Daisy Petrona Claase is ‘professional met ervaringskennis’. Ze volgde opleidingen voor sociale dienstverlening en voor coaching, werkte in de verslavingszorg en als jeugdhulpverlener, maakte onderdeel uit van de projectgroep belast met de opvolging van de aanbevelingen van de Commissie De Winter en is een van de motors achter stichting Jeugdhulp Voldoende Beschermd, actief op Facebook, Twitter en LinkedIn.

Grensoverschrijdend gedrag bínnen de jeugdzorg - we weten al langer dat dit een groot probleem is. Maar het rapport van Commissie De Winter (2019) zou het tij keren. Daisy Petrona Claase deed destijds haar verhaal voor de Commissie. Ze maakt drie jaar later de balans op.  

‘Blijkbaar heeft Commissie De Winter nul indruk gemaakt’

Opinie

7 min.

Jessica Maas

Deel deze pagina

Augeo Magazine: Hét online tijdschrift over veilig opgroeien

Professionals en beleidsmakers bijpraten over de nieuwste ontwikkelingen, onderzoeken, dilemma’s en besluiten rond de veiligheid van kinderen. Dat doet Augeo Foundation al 15 jaar met onder andere e-learnings, bijeenkomsten en Augeo Magazine. Ons magazine verschijnt 5x per jaar. Meld je aan om gratis abonnee te worden.
Volledig scherm