Leestijd: 1,5 minuut

Hoofdredacteur
Augeo Magazine

Edith Geurts

Eind vorige eeuw deed ik voor mijn opleiding Algemene sociale wetenschappen een onderzoekstage bij het project Vrouwenmishandeling van de politie. Dat project was toen heel vernieuwend; tot die tijd werd in politiekringen vaak gesproken over ‘echtelijke twist’ of ‘ruzie tussen partners’. Met het project Vrouwenmishandeling kwam erkenning voor het feit dat vrouwen thuis structureel geweld kunnen meemaken, en dat er vaak meer nodig is dan het ‘het sussen van de partijen’ of ‘de man manen tot afkoelen’, zoals menig agent destijds in zijn rapportages schreef.

Om huiselijk geweld effectief en duurzaam te stoppen, is het belangrijk dat we oog hebben voor de verwachtingen, patronen en rollen die samenhangen met mannelijkheid en vrouwelijkheid. Welke zijn aan de orde in deze relatie? En op welke manier zijn daardoor verschillen in macht, afhankelijkheid en controle ontstaan? En hoe hangen die samen met het geweld?

Hoe meer we ons bewust zijn van heersende beelden van mannelijkheid en vrouwelijkheid en de invloed daarvan op huiselijk geweld, hoe beter we onze aanpak kunnen aanpassen.
Laat het Verdrag van Istanbul* doordringen tot de haarvaten van onze maatschappij.  Want bij partnergeweld is sussen zelden genoeg.

*Het Verdrag van Istanbul gaat over het voorkomen en bestrijden van geweld tegen vrouwen en huiselijk geweld en werd in 2015 door Nederland ondertekend. Elders in dit magazine lees je er meer over.

Gender speelt dus een belangrijke rol bij het ontstaan en in stand blijven van huiselijk geweld. Hoewel mannen en vrouwen voor de wet gelijk zijn, zijn de normen die we van jongs af voor mannen en vrouwen stellen en de verwachtingen die we hebben over hoe zij zich dienen te gedragen verschillend. Van meisjes en vrouwen verwachten we bijvoorbeeld dat ze zorgzaam en lief zijn, en gericht op relaties. Van mannen verwachten we dat ze onafhankelijk zijn, stoer en ambitieus. Daarnaast, of beter gezegd: als gevolg daarvan, is de maatschappelijke positie van mannen en vrouwen verschillend. Deze verschillen in maatschappelijke positie en rollen dragen weer bij aan verschillen in macht, gelijkheid en afhankelijkheid, ook in relaties.

Tegenwoordig spreken we niet meer over vrouwenmishandeling, maar over partnergeweld of huiselijk geweld. Een voordeel daarvan is dat we daarmee bijvoorbeeld aangeven dat niet alleen vrouwen slachtoffer zijn van geweld achter de voordeur, maar dat geweld ook wederzijds kan zijn. En dat ook mannen slachtoffer kunnen zijn en dat geweld niet alleen in heteroseksuele relaties plaatsvindt, maar ook in lesbische en homoseksuele. 

Maar de termen huiselijk geweld en partnergeweld kunnen ook flink verhullend zijn. Ze suggereren dat iedereen evenveel risico loopt om slachtoffer of de pleger te worden, met dezelfde oorzaken en uitkomsten. Dat is niet zo. Vrouwen en meisjes - maar ook alle mensen die niet voldoen aan de stereotype gendernormen - lopen een veel grotere kans om slachtoffer te worden van structureel en ernstig geweld dan mannen. Met ernstigere gevolgen. En de plegers van dat geweld zijn vaker mannen.