5 tips

Zo steun je gezinnen die in armoede leven

Auteur: Roely Drijfhout  |  Leestijd: 5 x 2 minuten

Geldproblemen kunnen veel stress geven bij ouders, waardoor kinderen in hun cognitieve en sociaal-emotionele ontwikkeling worden belemmerd, en ook het risico op geweld binnen het gezin groter is. Door ondersteuning te bieden bij armoede, geef je de kinderen nu en in de toekomst betere kansen.  

Van alle huishoudens in Nederland moet 7 procent met weinig geld rondkomen. 1 op de 14 kinderen groeit op in een huishouden met een laag inkomen. Zzp’ers, eenoudergezinnen en gezinnen met een niet-westerse migratieachtergrond (vooral die recent gevlucht zijn) lopen het hoogste risico op armoede.

NL en armoede 

Bekijk hier de signalenlijst armoede. Deze lijst kan je alert maken op het herkennen.  Wees wel terughoudend met het trekken van conclusies, want dat kan natuurlijk niet puur aan de hand van een lijst.

Signalenlijst 

Sociale signalen

Lichamelijke klachten

Materiële situatie

Tip 1: herken de signalen

Stress kan het gedrag van mensen veranderen: sommige komen chaotisch over doordat ze geen overzicht meer hebben en komen te laat op afspraken, andere hebben een kort lontje, kampen met concentratieproblemen, verzuimen of gedragen zich stil en teruggetrokken. Wees je er ook van bewust dat armoede een oorzaak kan zijn van ongepast gedrag. 

Als een kind niet deelneemt aan schoolactiviteiten, niet naar kinderfeestjes gaat (bijvoorbeeld omdat het geen cadeau kan kopen) of geen vriendjes mee naar huis vraagt, kan dit ook wijzen op armoede. Ouders kunnen contacten met school of andere instanties mijden uit onzekerheid of schaamte.

Armoede lijdt tot stressklachten die zich kunnen uiten in somatische klachten zoals hoofdpijn, vermoeidheid en pijn zonder aanwijsbare oorzaak. Ook overgewicht of een groeiachterstand bij kinderen kunnen een signaal zijn.

Gebrek aan geld kan ook zichtbaar zijn aan de woonomstandigheden: een goedkope woning, vaak in een achterstandswijk. Soms is de woning te klein en missen gezinsleden een eigen plek. Vaak is er geen geld om kapotte of versleten huisraad of apparaten te vervangen. Of een computer, internet of andere leermiddelen ontbreken helemaal, wat kinderen hindert bij hun schoolwerk. Op vakantie is vaak niet tot mogelijk, net zo min als lid worden van club of vereniging. 

Door hun focus op de korte-termijnproblemen, maken de ouders soms ook onverstandige keuzes. Ze schaffen bijvoorbeeld het nieuwste model iPad aan in plaats van kinderschoenen. 

Zowel ouders als kinderen doen vaak hun best om armoede te verbergen. Toch kun je vaak wel zien dat er thuis weinig geld is. Zo kan het opvallen dat mensen altijd dezelfde kleding dragen of kapotte kleding of schoenen. Kinderen hebben soms geen sportkleding of winterjas. Ze kunnen op school komen zonder ontbeten te hebben of zonder lunch bij zich te hebben. Ze eten goedkoop en minder gezond voedsel en verzorgen zichzelf slecht. Vaak zie je een combinatie van signalen.

Docenten stellen soms lagere eisen aan het schoolwerk van kinderen uit arme gezinnen en ze koesteren lagere verwachtingen van hen. Dat kan zelfs leiden tot lagere schooladviezen. Maar uit onderzoek blijkt dat hogere verwachtingen van leerkrachten juist leiden tot betere prestaties. Stimuleer als leerkracht dus het vertrouwen in de eigen mogelijkheden, appelleer aan wat ze kunnen. Geef complimenten die hun zelfvertrouwen vergroten, heb aandacht voor hun sterke punten. Door ze aan te moedigen, ontwikkelen ook deze kinderen veerkracht en zelfvertrouwen.

Hogere eisen, betere prestaties

Kansen vergroten

Praten

Tip 2: steun het kind

Kinderen die in armoede leven, missen vaak rolmodellen en een gevarieerd sociaal netwerk van mensen die ze aandacht geven en stimuleren. Steunfiguren die perspectieven en ideeën aanreiken die ze binnen het eigen gezin niet aangeboden krijgen, kunnen hen verder helpen in het leven. Denk aan stages, open dagen van middelbare scholen bezoeken, gratis (culturele) activiteiten, vakantieweken, cursussen en subsidies. 

Wijs de ouders of het kind zelf op de mogelijkheden. Ga na of een kind gebaat is bij en gemotiveerd is voor deelname aan IMC Weekendschool. Deze school helpt in heel Nederland kinderen die opgroeien in armoede om hun horizon te verbreden en hun kansen te vergroten. Voer daarnaast gesprekken met het kind over zijn ambities en mogelijkheden: vraag waar het van droomt, waar het voor wil gaan en welke mogelijkheden het zelf ziet.

Kinderen die steun krijgen van een betrouwbare volwassene, hebben daar baat bij. Die betrouwbare volwassene kan een leerkracht zijn, iemand van de kinderopvang, een sportcoach, grootouder of maatje. Ben jij die persoon? Laat het kind dan merken dat je weet dat het hebben van veel spullen, het maken van uitstapjes en lidmaatschapen niet vanzelfsprekend zijn, zodat het zich vrij voelt om hierover te praten. Eventueel kun je samen zoeken naar oplossingen, bijvoorbeeld door een beroep te doen op een fonds. 

Een belangrijke reden voor kinderen om op school niet openlijk te willen praten over de armoede die ze thuis ervaren, is dat ze bang zijn om gepest te worden. Een terechte angst: ongeveer de helft van de kinderen geeft aan op school te zijn gepest vanwege armoede

Ga in aan aanwezigheid van anderen discreet om met wat je weet over een gezin, om stigmatiseren te voorkomen. Voer een gesprek met de leerling op een voor het kind goed moment, op een veilige plek. Benoem dat je weet dat kinderen zich soms schamen, maar dat hij of zij lang niet de enige is die het thuis niet breed heeft en dat hij of zij er niets aan kan doen. 

Niet het geldgebrek zelf, maar de stress die dit veroorzaakt, heeft een negatieve invloed op de hersenenontwikkeling van kinderen, zo blijkt uit onderzoek. Hersengebieden die een rol spelen bij emotieregulatie en het opslaan en ophalen van informatie blijven kleiner. Het ontwikkelen van allerlei vaardigheden zoals plannen, sociaal gedrag en impulsbeheersing wordt belemmerd. Hierdoor loopt de ontwikkeling van kinderen in armoede achterstand op en gaan de schoolprestaties achteruit. Daarom is het belangrijk om armoede tijdig te signaleren en kinderen te ondersteunen, zodat zij nu én in de toekomst betere kansen hebben.

Als iemand van wie je weet dat hij of zij in armoede leeft een afspraak mist of steeds te laat komt, ga daarover dan in gesprek, bijvoorbeeld door te vragen wat hij of zij in het vervolg nodig heeft om op tijd op de afspraak te komen, of uit te leggen wat de risico’s zijn van afspraken vergeten. Waarom-vragen als ‘Waarom accepteer je geen schuldhulpverlening?’ zijn daarbij niet behulpzaam, omdat ze de cliënt - vaak voor een zoveelste keer -  het gevoel geven dat hij of zij iets niet goed heeft gedaan, en dat leidt alleen maar tot meer stress. In plaats daarvan kun je vragen: ‘Klopt het dat je geen schuldhulpverlening wilt? Kun je dat uitleggen?’.

Vraag niet ‘Waarom?’

Zo bespreek je armoede met ouders:

Schaamte

Tip 3: steun de ouder(s)

  • Houd in je benadering rekening met de schaamte. 
  • Benader ze gelijkwaardig en empathisch.
  • Plak geen label op, maar stel open vragen en luister goed. Laat merken dat je oprechte belangstelling hebt. 
  • Benoem wat je hebt waargenomen zonder oordeel. 
  • Vraag hoe ze het financieel redden en bied hulp aan om samen te kijken naar de situatie. Vraag waarmee je hen kan helpen en op welke manier. 
  • Geef aandacht aan de wensen en ideeën van de ouders zelf, laat de regie bij hen.  
  • Stel geen grote stappen voor, maar kies samen kleine acties die concreet en te overzien zijn.
  • Vraag of het goed is dat je erop terugkomt en maak daar een afspraak over (‘ik bel je volgende week’).

Ouders die in armoede leven, schamen zich daarover en voelen zich buitengesloten. Daardoor komen zij er niet makkelijk zelf mee naar buiten. Maar ze wíllen er vaak wel over praten en geholpen worden. Omdat ze zelf - door alles wat op hen afkomt en door de stress die armoede teweeg brengt - moeilijker de weg naar hulp vinden.

Door ouders te steunen help je de kinderen ook. Want zij hebben er vooral belang bij dat hun ouders weer goede ouders kunnen zijn. Ouders met stress over geld staan in de overlevingsstand. Daardoor zijn ze niet bezig met wat goed is voor de ontwikkeling van hun kind. Er zijn aanwijzingen dat mensen die in beslag genomen worden door aanhoudende financiële stress een tunnelvisie krijgen. Eigenschappen als geduld, zelfbeheersing, aandacht en toewijding komen daardoor onder druk te staan.

Belangrijke aandachtpunten bij het bieden van deze ondersteuning zijn:

  1. Bied ouders opvoedingsondersteuning. Door hen copingstrategieën aan te leren waarmee zij zo goed mogelijk leren omgaan met (financiële) stress kunnen ouders het effect van stress op het gezinsfunctioneren minimaliseren. Warm en ondersteunend ouderschap bevordert de ontwikkeling van kinderen en speelt een belangrijke rol bij het verminderen van de schadelijke effecten van armoede. 
  2. Investeer in de kwaliteit van de vroege taalomgeving thuis. Meerdere keren per week voorlezen aan een kind heeft een sterk effect op de cognitieve resultaten van kinderen, zelfs wanneer kinderen opgroeiden in aanhoudende armoede.  Via de VoorleesExpress kan een vrijwilliger ouders daarbij helpen.
  3. Het inkomen van het gezin verhogen: wil je mensen in armoede echt blijvend duurzaam uit de armoede en schulden helpen dan is een hoger inkomen noodzakelijk.

Silvia Bunt en Bram Orobio de Castro zetten in dit artikel uiteen wat effectieve interventies zijn om het effect van armoede op de cognitieve en sociaal emotionele ontwikkeling van kinderen te voorkomen of te verminderen.

Uit de wetenschap

Wat helpt?

  • Bied de hulp op een laagdrempelige manier aan, bijvoorbeeld via scholen. 
  • Laat ouders zelf kiezen. Gezinnen weten zelf immers het beste wat hen het meest belast en waarvoor zij het meest gemotiveerd zijn.
  • Betrek ook de vaders.

Een mooi voorbeeld van een aanpak waarbij ingezet wordt op opvoedingsondersteuning, inkomen genereren en schulden aanpakken is het project Droommoeders in Maastricht.

Voedselbank en kortingspassen

Financiële bronnen

Tip 4: adviseer over het verbeteren van de situatie

Wil je als huisarts, leerkracht of jeugdzorgprofessional financieel of materieel iets regelen voor een gezin dat in armoede leeft, denk dan aan het geven van informatie over de voedselbank, het aanvragen van een kortingspas voor sport of over vakanties voor gezinnen met lage inkomens.

Ouders met te weinig inkomen kennen niet altijd de rechten die ze hebben en de wegen die ze kunnen bewandelen om financiële ondersteuning te krijgen. Ook kan schaamte hen ervan weerhouden om een toeslag of uitkering uit zichzelf aan te vragen. Maar hier kan stress ook weer een rol spelen: er is geen ruimte voor in hun hoofd. 

Ga als professional eventueel het gesprek over de financiële situatie aan, en wijs de ouders op de regelingen waar ze mogelijk aanspraak op kunnen maken - of schakel het wijkteam in om hen daarbij te helpen.

Gezinnen in armoede leven vaak van de bijstand, maar ze kunnen ook slecht betaald werk hebben. Er kan sprake zijn van chronisch ziekte in het gezin, een laag IQ of psychische problemen. Middelengebruik komt vaak voor.

Door armoede kunnen schulden ontstaan, bijvoorbeeld in de vorm van een huurachterstand en/of achterstallige betaling van vaste lasten, zorgkosten, de schoolbijdrage of zwemles – met mogelijk huisuitzetting, het afsluiten van energie of water en gebrek aan eten en spullen tot gevolg. Er ontstaat vaak angst om de post te openen of de deurbel wordt uitgeschakeld uit angst voor deurwaarders.  

Laaggeletterdheid of een slechte beheersing van de Nederlandse taal kan ook een rol spelen in het ontstaan van schulden. Uit onderzoek van de Rijksuniversiteit Groningen blijkt dat de helft van de mensen die kampen met financiële problemen waarschijnlijk ook moeite heeft met lezen. 

Meer informatie

Tip 5: volg het gratis leerbericht

Augeo heeft in samenwerking met Stichting Leergeld en Stimulanz gratis online leerberichten voor professionals in de kinderopvang en voor professionals in het primair onderwijs ontwikkeld over kinderen die opgroeien in armoede. Deze leerberichten zijn ook interessant voor andere professionals die met kinderen werken. In het leerbericht worden vragen beantwoord als: ‘Hoe kun je signalen van armoede opvangen?’, ‘Wat kan ik doen voor kinderen en jongeren die in armoede opgroeien?’ en ‘Wat is het effect van armoede op de hersenontwikkeling van kinderen?’. Aan de hand van drie casussen leer je hoe je armoede bespreekbaar maakt en je leest welke organisaties hulp kunnen bieden.

Zo steun je gezinnen die in armoede leven

Auteur: Roely Drijfhout  |  Leestijd: 5 x 2 minuten

Geldproblemen kunnen veel stress geven bij ouders, waardoor kinderen in hun cognitieve en sociaal-emotionele ontwikkeling worden belemmerd, en ook het risico op geweld binnen het gezin groter is. Door ondersteuning te bieden bij armoede, geef je de kinderen nu en in de toekomst betere kansen.  

Stress kan het gedrag van mensen veranderen: sommige komen chaotisch over doordat ze geen overzicht meer hebben en komen te laat op afspraken, andere hebben een kort lontje, kampen met concentratieproblemen, verzuimen of gedragen zich stil en teruggetrokken. Wees je er ook van bewust dat armoede een oorzaak kan zijn van ongepast gedrag. 

Als een kind niet deelneemt aan schoolactiviteiten, niet naar kinderfeestjes gaat (bijvoorbeeld omdat het geen cadeau kan kopen) of geen vriendjes mee naar huis vraagt, kan dit ook wijzen op armoede. Ouders kunnen contacten met school of andere instanties mijden uit onzekerheid of schaamte.

Sociale signalen

Armoede lijdt tot stressklachten die zich kunnen uiten in somatische klachten zoals hoofdpijn, vermoeidheid en pijn zonder aanwijsbare oorzaak. Ook overgewicht of een groeiachterstand bij kinderen kunnen een signaal zijn.

Lichamelijke klachten

Gebrek aan geld kan ook zichtbaar zijn aan de woonomstandigheden: een goedkope woning, vaak in een achterstandswijk. Soms is de woning te klein en missen gezinsleden een eigen plek. Vaak is er geen geld om kapotte of versleten huisraad of apparaten te vervangen. Of een computer, internet of andere leermiddelen ontbreken helemaal, wat kinderen hindert bij hun schoolwerk. Op vakantie is vaak niet tot mogelijk, net zo min als lid worden van club of vereniging. 

Door hun focus op de korte-termijnproblemen, maken de ouders soms ook onverstandige keuzes. Ze schaffen bijvoorbeeld het nieuwste model iPad aan in plaats van kinderschoenen. 

Materiële situatie

Zowel ouders als kinderen doen vaak hun best om armoede te verbergen. Toch kun je vaak wel zien dat er thuis weinig geld is. Zo kan het opvallen dat mensen altijd dezelfde kleding dragen of kapotte kleding of schoenen. Kinderen hebben soms geen sportkleding of winterjas. Ze kunnen op school komen zonder ontbeten te hebben of zonder lunch bij zich te hebben. Ze eten goedkoop en minder gezond voedsel en verzorgen zichzelf slecht. Vaak zie je een combinatie van signalen.

Tip 1: herken de signalen

Bekijk hier de signalenlijst armoede. Deze lijst kan je alert maken op het herkennen.  Wees wel terughoudend met het trekken van conclusies, want dat kan natuurlijk niet puur aan de hand van een lijst.

Signalenlijst 

Van alle huishoudens in Nederland moet 7 procent met weinig geld rondkomen. 1 op de 14 kinderen groeit op in een huishouden met een laag inkomen. Zzp’ers, eenoudergezinnen en gezinnen met een niet-westerse migratieachtergrond (vooral die recent gevlucht zijn) lopen het hoogste risico op armoede.

NL en armoede 

Docenten stellen soms lagere eisen aan het schoolwerk van kinderen uit arme gezinnen en ze koesteren lagere verwachtingen van hen. Dat kan zelfs leiden tot lagere schooladviezen. Maar uit onderzoek blijkt dat hogere verwachtingen van leerkrachten juist leiden tot betere prestaties. Stimuleer als leerkracht dus het vertrouwen in de eigen mogelijkheden, appelleer aan wat ze kunnen. Geef complimenten die hun zelfvertrouwen vergroten, heb aandacht voor hun sterke punten. Door ze aan te moedigen, ontwikkelen ook deze kinderen veerkracht en zelfvertrouwen.

Hogere eisen, betere prestaties

Kinderen die in armoede leven, missen vaak rolmodellen en een gevarieerd sociaal netwerk van mensen die ze aandacht geven en stimuleren. Steunfiguren die perspectieven en ideeën aanreiken die ze binnen het eigen gezin niet aangeboden krijgen, kunnen hen verder helpen in het leven. Denk aan stages, open dagen van middelbare scholen bezoeken, gratis (culturele) activiteiten, vakantieweken, cursussen en subsidies. 

Wijs de ouders of het kind zelf op de mogelijkheden. Ga na of een kind gebaat is bij en gemotiveerd is voor deelname aan IMC Weekendschool. Deze school helpt in heel Nederland kinderen die opgroeien in armoede om hun horizon te verbreden en hun kansen te vergroten. Voer daarnaast gesprekken met het kind over zijn ambities en mogelijkheden: vraag waar het van droomt, waar het voor wil gaan en welke mogelijkheden het zelf ziet.

Kinderen die steun krijgen van een betrouwbare volwassene, hebben daar baat bij. Die betrouwbare volwassene kan een leerkracht zijn, iemand van de kinderopvang, een sportcoach, grootouder of maatje. Ben jij die persoon? Laat het kind dan merken dat je weet dat het hebben van veel spullen, het maken van uitstapjes en lidmaatschapen niet vanzelfsprekend zijn, zodat het zich vrij voelt om hierover te praten. Eventueel kun je samen zoeken naar oplossingen, bijvoorbeeld door een beroep te doen op een fonds. 

Een belangrijke reden voor kinderen om op school niet openlijk te willen praten over de armoede die ze thuis ervaren, is dat ze bang zijn om gepest te worden. Een terechte angst: ongeveer de helft van de kinderen geeft aan op school te zijn gepest vanwege armoede

Ga in aan aanwezigheid van anderen discreet om met wat je weet over een gezin, om stigmatiseren te voorkomen. Voer een gesprek met de leerling op een voor het kind goed moment, op een veilige plek. Benoem dat je weet dat kinderen zich soms schamen, maar dat hij of zij lang niet de enige is die het thuis niet breed heeft en dat hij of zij er niets aan kan doen. 

Kansen vergroten

Praten

Niet het geldgebrek zelf, maar de stress die dit veroorzaakt, heeft een negatieve invloed op de hersenenontwikkeling van kinderen, zo blijkt uit onderzoek. Hersengebieden die een rol spelen bij emotieregulatie en het opslaan en ophalen van informatie blijven kleiner. Het ontwikkelen van allerlei vaardigheden zoals plannen, sociaal gedrag en impulsbeheersing wordt belemmerd. Hierdoor loopt de ontwikkeling van kinderen in armoede achterstand op en gaan de schoolprestaties achteruit. Daarom is het belangrijk om armoede tijdig te signaleren en kinderen te ondersteunen, zodat zij nu én in de toekomst betere kansen hebben.

Tip 2: steun het kind

Als iemand van wie je weet dat hij of zij in armoede leeft een afspraak mist of steeds te laat komt, ga daarover dan in gesprek, bijvoorbeeld door te vragen wat hij of zij in het vervolg nodig heeft om op tijd op de afspraak te komen, of uit te leggen wat de risico’s zijn van afspraken vergeten. Waarom-vragen als ‘Waarom accepteer je geen schuldhulpverlening?’ zijn daarbij niet behulpzaam, omdat ze de cliënt - vaak voor een zoveelste keer -  het gevoel geven dat hij of zij iets niet goed heeft gedaan, en dat leidt alleen maar tot meer stress. In plaats daarvan kun je vragen: ‘Klopt het dat je geen schuldhulpverlening wilt? Kun je dat uitleggen?’.

Vraag niet ‘Waarom?’

  • Houd in je benadering rekening met de schaamte. 
  • Benader ze gelijkwaardig en empathisch.
  • Plak geen label op, maar stel open vragen en luister goed. Laat merken dat je oprechte belangstelling hebt. 
  • Benoem wat je hebt waargenomen zonder oordeel. 
  • Vraag hoe ze het financieel redden en bied hulp aan om samen te kijken naar de situatie. Vraag waarmee je hen kan helpen en op welke manier. 
  • Geef aandacht aan de wensen en ideeën van de ouders zelf, laat de regie bij hen.  
  • Stel geen grote stappen voor, maar kies samen kleine acties die concreet en te overzien zijn.
  • Vraag of het goed is dat je erop terugkomt en maak daar een afspraak over (‘ik bel je volgende week’).

Zo bespreek je armoede met ouders:

Ouders die in armoede leven, schamen zich daarover en voelen zich buitengesloten. Daardoor komen zij er niet makkelijk zelf mee naar buiten. Maar ze wíllen er vaak wel over praten en geholpen worden. Omdat ze zelf - door alles wat op hen afkomt en door de stress die armoede teweeg brengt - moeilijker de weg naar hulp vinden.

Schaamte

Door ouders te steunen help je de kinderen ook. Want zij hebben er vooral belang bij dat hun ouders weer goede ouders kunnen zijn. Ouders met stress over geld staan in de overlevingsstand. Daardoor zijn ze niet bezig met wat goed is voor de ontwikkeling van hun kind. Er zijn aanwijzingen dat mensen die in beslag genomen worden door aanhoudende financiële stress een tunnelvisie krijgen. Eigenschappen als geduld, zelfbeheersing, aandacht en toewijding komen daardoor onder druk te staan.

Tip 3: steun de ouder(s)

Belangrijke aandachtpunten bij het bieden van deze ondersteuning zijn:

  1. Bied ouders opvoedingsondersteuning. Door hen copingstrategieën aan te leren waarmee zij zo goed mogelijk leren omgaan met (financiële) stress kunnen ouders het effect van stress op het gezinsfunctioneren minimaliseren. Warm en ondersteunend ouderschap bevordert de ontwikkeling van kinderen en speelt een belangrijke rol bij het verminderen van de schadelijke effecten van armoede. 
  2. Investeer in de kwaliteit van de vroege taalomgeving thuis. Meerdere keren per week voorlezen aan een kind heeft een sterk effect op de cognitieve resultaten van kinderen, zelfs wanneer kinderen opgroeiden in aanhoudende armoede.  Via de VoorleesExpress kan een vrijwilliger ouders daarbij helpen.
  3. Het inkomen van het gezin verhogen: wil je mensen in armoede echt blijvend duurzaam uit de armoede en schulden helpen dan is een hoger inkomen noodzakelijk.

Silvia Bunt en Bram Orobio de Castro zetten in dit artikel uiteen wat effectieve interventies zijn om het effect van armoede op de cognitieve en sociaal emotionele ontwikkeling van kinderen te voorkomen of te verminderen.

Uit de wetenschap

Wat helpt?

  • Bied de hulp op een laagdrempelige manier aan, bijvoorbeeld via scholen. 
  • Laat ouders zelf kiezen. Gezinnen weten zelf immers het beste wat hen het meest belast en waarvoor zij het meest gemotiveerd zijn.
  • Betrek ook de vaders.

Een mooi voorbeeld van een aanpak waarbij ingezet wordt op opvoedingsondersteuning, inkomen genereren en schulden aanpakken is het project Droommoeders in Maastricht.

Wil je als huisarts, leerkracht of jeugdzorgprofessional financieel of materieel iets regelen voor een gezin dat in armoede leeft, denk dan aan het geven van informatie over de voedselbank, het aanvragen van een kortingspas voor sport of over vakanties voor gezinnen met lage inkomens.

Voedselbank en kortingspassen

Ouders met te weinig inkomen kennen niet altijd de rechten die ze hebben en de wegen die ze kunnen bewandelen om financiële ondersteuning te krijgen. Ook kan schaamte hen ervan weerhouden om een toeslag of uitkering uit zichzelf aan te vragen. Maar hier kan stress ook weer een rol spelen: er is geen ruimte voor in hun hoofd. 

Ga als professional eventueel het gesprek over de financiële situatie aan, en wijs de ouders op de regelingen waar ze mogelijk aanspraak op kunnen maken - of schakel het wijkteam in om hen daarbij te helpen.

Financiële bronnen

Tip 4: adviseer over het verbeteren van de situatie

Gezinnen in armoede leven vaak van de bijstand, maar ze kunnen ook slecht betaald werk hebben. Er kan sprake zijn van chronisch ziekte in het gezin, een laag IQ of psychische problemen. Middelengebruik komt vaak voor.

Door armoede kunnen schulden ontstaan, bijvoorbeeld in de vorm van een huurachterstand en/of achterstallige betaling van vaste lasten, zorgkosten, de schoolbijdrage of zwemles – met mogelijk huisuitzetting, het afsluiten van energie of water en gebrek aan eten en spullen tot gevolg. Er ontstaat vaak angst om de post te openen of de deurbel wordt uitgeschakeld uit angst voor deurwaarders.  

Laaggeletterdheid of een slechte beheersing van de Nederlandse taal kan ook een rol spelen in het ontstaan van schulden. Uit onderzoek van de Rijksuniversiteit Groningen blijkt dat de helft van de mensen die kampen met financiële problemen waarschijnlijk ook moeite heeft met lezen. 

Meer informatie

Augeo heeft in samenwerking met Stichting Leergeld en Stimulanz gratis online leerberichten voor professionals in de kinderopvang en voor professionals in het primair onderwijs ontwikkeld over kinderen die opgroeien in armoede. Deze leerberichten zijn ook interessant voor andere professionals die met kinderen werken. In het leerbericht worden vragen beantwoord als: ‘Hoe kun je signalen van armoede opvangen?’, ‘Wat kan ik doen voor kinderen en jongeren die in armoede opgroeien?’ en ‘Wat is het effect van armoede op de hersenontwikkeling van kinderen?’. Aan de hand van drie casussen leer je hoe je armoede bespreekbaar maakt en je leest welke organisaties hulp kunnen bieden.

Tip 5: volg het gratis leerbericht

Augeo Magazine: Hét online tijdschrift over veilig opgroeien

Professionals en beleidsmakers bijpraten over de nieuwste ontwikkelingen, onderzoeken, dilemma’s en besluiten rond de veiligheid van kinderen. Dat doet Augeo Foundation al 15 jaar met onder andere e-learnings, bijeenkomsten en Augeo Magazine. Ons magazine verschijnt 5x per jaar. Meld je aan om gratis abonnee te worden.
Volledig scherm