Augeo magazine - Over veilig opgroeien

De aanpak van kindermishandeling en huiselijk geweld is met de ingang van de Wet Meldcode ‘everyone’s business’ geworden: maar liefst 1 miljoen (zorg)professionals vallen onder de wet.

De wet beschrijft voorzichtig dat werkgevers moeten zorgen dat hun medewerkers toegerust zijn om volgens een Meldcode Kindermishandeling en Huiselijk Geweld te werken. De Inspectie voor de Gezondheidszorg verwoordt het steviger: alle medewerkers die patiëntcontact hebben met ouders of kinderen zouden geschoold moeten zijn.

Mijn handen gingen in de lucht toen ik dat las: want vakinhoudelijk gezien is dat precies wat we willen. Niet alleen de aandachtsfunctionarissen of intern begeleiders een cursus, maar juist ook alle leerkrachten en verpleegkundigen die de eerste signalen opvangen voor die aandachtsfunctionaris of intern begeleider.

Nascholing als remedie

Mission impossible. Want er liggen voor die medewerkers de nodige porties bezuinigingen, decentralisaties, transformaties en transities klaar. Bovendien wordt nascholing ook al aangegrepen als remedie voor de aanpak van andere maatschappelijke problemen, zoals pesten, loverboys, eenzaamheid en huwelijksdwang. Het op grote schaal (na)scholen over de aanpak van geweld achter de voordeur lijkt zo tot mislukken gedoemd. Maar...

Overtuigen met oplossingen

Onlangs heb ik in een cursus geleerd dat de echte ‘changemakers’ niet meer overtuigd willen worden met argumenten, prevalentiecijfers en schokkende casuïstieken. Dus verbijt ik me nu om niet te beargumenteren wat nascholing volgens de vakliteratuur oplevert aan verbeterde signaleringscijfers.

Nee, je moet een changemaker overtuigen met oplossingen. En dus ga ik het hebben over oplossingen waarmee het wél mogelijk is om als instelling met een overvolle scholingsagenda en een krimpend budget, bij te dragen aan de aanpak van geweld achter de voordeur.

Want die oplossingen zijn er. De Nederlandse ziekenhuizen meldden in 2007 een schamele 500 vermoedens van kindermishandeling. Anno 2013 zijn dat er bijna 1.700 en vragen zij over 5.600 casussen advies.

In 2007 had nog geen 2% van de ziekenhuizen zijn spoedeisende hulpmedewerkers geschoold; nu heeft alleen al onze online academy The Next Page 80% van alle spoedeisende hulpposten geschoold. En niet meer alleen de aandachtsfunctionarissen, maar vaak hele afdelingen tegelijk.

Hoe is dit gelukt? Allereerst door de motivatie van de ziekenhuisprofessionals zelf en door een inspectie die actief toezicht hield. En door effectieve nascholing op een betaalbare en toegankelijke manier aan te bieden. Aan dat laatste hebben wij als Augeo Foundation bijgedragen, door samen met de ziekenhuizen hun nascholingsvragen over kindermishandeling te digitaliseren. En door de zo ontwikkelde online lesmaterialen onder te brengen in een speciaal daarvoor opgerichte online academy, The Next Page.

Afspraken over implementatie

Maar vooral ook door vooraf aan de investeringen die we deden, met ziekenhuisbesturen of brancheorganisaties afspraken te maken over de implementatiegraad die we willen bereiken en de inspanningen die we daarvoor met elkaar leveren.

Implementatieafspraken maken zijn we in Nederland niet zo gewend. We mogen voor miljoenen euro’s voorbeeldmaterialen ontwikkelen, elkaar stimuleren en overdoses aan beschikbare hulpmiddelen via databases ‘ontsluiten’. Maar hardop zeggen dat dit alles er wel toe moet leiden dat volgend jaar bijvoorbeeld 75% van een beroepsgroep/zorginstelling is geschoold, dat durven maar weinig politici of bestuurders aan.

Artsen, fysiotherapeuten, GGZ

En toch doen steeds meer partijen mee. Zo hebben we met de Landelijke Huisartsen Vereniging de afspraak om samen te werken en minstens 40% van de huisartsen te scholen.

Dergelijke afspraken lopen ook met de KNGF (fysiotherapeuten) en zijn in de maak met de tandartsenorganisaties. De gemeente Amsterdam wil al zijn gehandicaptenvervoerders scholen. Bijna de helft van de ambulanceverpleegkundigen en ambulancechauffeurs is in korte tijd geschoold.

Ook de eerste GGZ-instellingen die hun voltallige personeel scholen met behulp van online modules over kindermishandeling en huiselijk geweld druppelen binnen.

Met elkaar begint dat toch echt te lijken op die village, die volgens een befaamde uitspraak van Hillary Clinton, nodig is om een kind veilig te laten opgroeien. Dat praten over oplossingen, waar het in mijn cursus over ging, lijkt te werken.

Samen zoeken naar mogelijkheden

We hoeven elkaar dan niet meer te bestoken met feiten die de ernst van kindermishandeling en huiselijk geweld benadrukken om elkaar te vervolgens te wijzen op morele plichten. Dit besef delen we meestal al. Het zoeken is naar de mogelijkheden om het effectief, haalbaar en betaalbaar met elkaar te organiseren. Zodat een kind straks niet meer gemiddeld een jaar mishandeld is voordat iemand een melding doet.

Zo, toch nog een schokkend feitje eruit geperst ondanks de waarschuwende woorden van mijn cursus. Desondanks hopelijk toch een overtuigend betoog.

Mariëlle Dekker,

hoofdredacteur TKM en directeur Augeo Foundation