Augeo magazine is hét online tijdschrift over veilig opgroeien. Via opiniërende bijdragen, ervaringsverhalen, interviews en columns stimuleren we de discussie over en maatschappelijke betrokkenheid bij kindermishandeling. Uitgever: Augeo.
AM- Over veilig opgroeien - Nr. 4 2016
Augeo Actueel - Meldcode kindermishandeling
AM- Over veilig opgroeien - Nr. 3 2016
Kindermishandeling samen aanpakken
Augeo Magazine - Over veilig opgroeien - Nr. 2 2016
Augeo Magazine - Over veilig opgroeien - Nr. 1 2016
De meldcode aanpassen: kans of risico?
Jaaroverzicht 2015
Pleegzorg: samen in verscheidenheid
De kindcheck voor medici - Signalen van ouders
Meer aandacht voor jongens en mannen ISPCAN
Pleegzorg: thuis in een ander gezin - Gasthoofdredactie: pleegzorgtijdschrift
Seksueel geweld tegen kinderen, gasthoofdredacteur Corinne Dettmeijer Nationaal Rapporteur
Jongerentaskforce: onderzoek in jeugdhulp over veiligheid
Veilig opgroeien: thuis en op school, primair onderwijs
Veilig opgroeien: thuis en op school, voorgezet onderwijs
Kindermishandeling stoppen: de rol van gemeenten
Jaaroverzicht
Kinderrechten
Onderwijs
Inzicht in ouderschap
Gezondheidszorg
Kinderopvang
KindCheck juni 2014
TKM gemeenten april 2014
TKM: gezondheidszorg en kindermishandeling
TKM-onderwijs - januari 2014
TKM-Jaaroverzicht 2013
TKM-Huwelijksdwang
TKM-Professionalisering
TKM-Meldcode
TKM-Herstel na trauma
TKM-onderwijs: Meldcode en hulp
TKM-special: kwaliteitskader voorkomen seksueel misbruik in de jeugdzorg
TKM-onderwijs: Communiceren
TKM-onderwijs: vormen en gevolgen van kindermishandeling
TKM Armoede februari 2013
Verwaarlozing TKM december 2012
Seksueel misbruik
Special Commissie Samson
TKM special Prinsjesdag 2012
TKM special: verkiezingen 2012
Juni Tijdschrift Kindermishandeling
April 2012 Tijdschrift Kindermishandeling
Gedrukte uitgave - nr 4 2011 (pdf)
Gedrukte uitgave - nr 3 2011 (pdf)
Gedrukte uitgave - nr 2 2011 (pdf)
Gedrukte uitgave - nr 1 2011 (pdf)
Gedrukte uitgave - nr 4 2010 (pdf)
Gedrukte uitgave - nr 3 2010 (pdf)
Gedrukte uitgave - nr 2 2010 (pdf)
Gedrukte uitgave - nr 1 2010 (pdf)
Gedrukte uitgave - nr 4 2009 (pdf)
Gedrukte uitgave - nr 3 2009 (pdf)
Gedrukte uitgave - nr 2 2009 (pdf)
Gedrukte uitgave - nr 1 2009 (pdf)
AUGEO MAGAZINE - HET ONLINE TIJDSCHRIFT OVER VEILIG OPGROEIEN
DOWNLOAD PDF
OVERZICHT
REACTIES
KINDER- EN JEUGDPSYCHIATER EILEEN VIZARD:
REAGEER OP DIT ARTIKEL
Download pdf voor meer achtergrondinformatie
AUTEURS: MARGA HAAGMANS & JOLANDA VAN DEN BRAAK
Sinds begin jaren tachtig werkte Vizard met seksueel misbruikte jongeren. Ook zette ze met een aantal collega’s in Londen een community-based behandelcentrum op voor volwassenen die waren veroordeeld voor seksueel misbruik van kinderen. Veel van die mannen hadden voor het eerst kinderen misbruikt in hun tienerjaren of zelfs eerder, merkte ze. Dat deed haar beseffen dat de aandacht tijdig moet uitgaan naar jongens die seksueel overschrijdend gedrag vertonen.
U stelt dat de definitie van kindermisbruik aan herziening toe is. Wat bedoelt u daarmee?
‘Seksueel misbruik is niet langer te definiëren als ongewenst fysiek contact. Tegenwoordig komen er vaak technologische middelen aan te pas. Kinderen worden gefilmd terwijl ze verkracht worden, waarna die video online verspreid wordt. Kinderen worden op internet misleid door volwassen pedofielen die zich voordoen als leeftijdsgenootjes. Die dagen kinderen uit om hun lichaam te laten zien en voor de camera seksueel gedrag te vertonen en zetten dat materiaal vervolgens in als chantagemiddel.
Ook sexting, waarbij kinderen seksueel getinte en dwingende berichten naar andere kinderen sturen, is een voorbeeld van hedendaags misbruik. Bij dit soort seksueel ongepast gedrag zijn kinderen dus vaak de plegers. We moeten ons ervan bewust zijn dat deze nieuwe vormen van kindermisbruik bestaan en onderkennen dat ook kinderen en jeugdigen hierin zelf een actieve rol kunnen hebben.’
Wat kunnen ouders doen om te voorkomen dat hun kind seksueel misbruikt wordt?
‘Om te beginnen moeten zij zich realiseren dat veel mobiele apparaten - niet alleen telefoons - tegenwoordig internettoegang hebben. Al die apparaten kunnen gebruikt worden om ongepaste beelden van kinderen te verspreiden. Ten tweede moeten ouders zich afvragen wat zij acceptabel vinden. Kinderen leven een groot deel van hun tijd in een virtuele wereld en sturen elkaar de hele dag door berichten en grapjes die de meeste volwassenen elkaar niet zouden sturen.
Ondertussen ontwikkelen zij zich en willen zij hun seksualiteit verkennen. Onbelemmerde toegang tot internet, waar zij in aanraking kunnen komen met bijvoorbeeld hardcore porno van volwassenen, levert geen goede bijdrage aan die ontwikkeling. Het geeft kinderen een verstoord beeld van het menselijk lichaam en seksueel gedrag en brengt sommige kinderen eerder met seks en seksualiteit in aanraking dan dat zij daar mentaal en lichamelijk klaar voor zijn. Ouders en professionals moeten hen daartegen in bescherming nemen.’
Veel mensen denken dat alleen volwassenen kinderen seksueel misbruiken, maar ook adolescenten doen dat.
‘Klopt. Onze kennis over wat kinderen andere kinderen aandoen is de laatste twee, drie decennia sterk toegenomen. Uit onderzoek onder slachtoffers weten we vrij zeker dat 20, misschien 30 procent van de plegers van seksueel misbruik 21 jaar of jonger is. Maar kijk je naar de officiële statistieken van jeugdigen tussen de 10 en 17 jaar die veroordeeld zijn voor seksueel misbruik, dan liggen de percentages een stuk lager.
Het is nu eenmaal erg moeilijk om jeugdigen aan te klagen. Komt het wel tot een rechtszaak, dan leidt dit maar zelden tot een veroordeling, omdat slachtoffers vaak niet bij machte zijn aan de vereiste bewijslast te voldoen. De officiële statistieken geven zodoende een totaal vertekend beeld.
Feit is dat kinderen ook seksueel misbruikt worden door leeftijdgenoten; recent onderzoek heeft dat bevestigd. Het is belangrijk dat professionals dit inzien. Het gaat niet alleen om vreemden of (stief)vaders. Plegers zijn vaak mannelijke familieleden en een deel daarvan is jeugdig. Aan ons om te proberen te voorkomen dat deze jongeren hun misbruik voortzetten.’
Waarom plegen jongeren seksueel misbruik?
‘Uit onze eigen praktijk weten we dat 71 procent van de jeugdige plegers die wij behandelen, zelf seksueel misbruikt is. Dat is een aanzienlijk percentage. Van deze kinderen en jongeren kun je zeggen dat hun eigen misbruik deels oorzaak is van hun gedrag. De overige 29 procent is niet misbruikt, maar wel slachtoffer van allerlei andere vormen van mishandeling en verwaarlozing.
Jongeren die andere kinderen misbruiken, zijn vaak kinderen uit disfunctionerende gezinnen: gezinnen waarin veel problemen zijn, waar criminaliteit voorkomt of waar kinderen blootgesteld worden aan andere risicofactoren. Die factoren samen kunnen ertoe leiden dat jongeren andere kinderen gaan misbruiken. De vraag is dan: waarom misbruiken ze kinderen seksueel?
Het is heel aannemelijk dat deze kinderen, ook degenen die zelf niet zijn misbruikt, op een bepaalde manier geseksualiseerd zijn in hun kinderjaren. En hoewel daar geen bewijs voor is, vraag ik mij af wat hierin de rol is van de moderne technologie en de pornografische beelden waaraan kinderen worden blootgesteld.’
Hoe ontwikkelt zich het seksueel misbruik van jeugdige plegers?
‘Uit onderzoek weten we dat kinderen die een ander kind seksueel misbruiken als zij nog geen 10 jaar zijn, hun gedrag langer voortzetten - als zij niet geholpen worden - dan oudere jeugdige plegers. Ook maken zij meer slachtoffers en is hun misbruik veelvuldiger. Een kleine minderheid van deze kinderen heeft overigens dusdanige gedrags- en bindingsproblemen en vertoont zoveel gebrek aan empathisch vermogen dat gespecialiseerde hulp nodig is.
Krijgen zij die hulp niet, dan ontwikkelen zij zich mogelijk tot psychopathische volwassenen - dit in combinatie met hun seksuele gedrag richting anderen. Ik heb het hier over kinderen met een extreem hoog risico op crimineel gedrag, over kinderen van wie wij weten dat zij niet alleen seksuele misdaden plegen maar allerlei vormen van criminaliteit.’
Wat is uw boodschap aan ouders en professionals?
‘Laten we het gedrag van jonge plegers niet afdoen als seksueel experimenteren en kinderspel. Als dat gedrag zich voordoet op verschillende plekken - op school, thuis, bij anderen thuis - mogen we er onze ogen niet voor sluiten. En als dat gedrag na ouderlijke aandacht en begeleiding niet ophoudt, moeten we aan de bel trekken. Houdt het aan of neemt het toe in frequentie of ernst, dan is dat echt een probleem en moeten deze kinderen in contact komen met hulpverleners.
De kinderen met dergelijk gedrag die ik zie, zijn niet bijtijds geholpen. Ik zeg niet dat alle kinderen die geen hulp krijgen zich zo ernstig gaan gedragen, maar we weten hoe het zich zou kúnnen ontwikkelen. Naar die kennis moeten we handelen, om te voorkomen dat zij in de toekomst op dat pad raken.’
Wat kunnen docenten en decanen doen als zij vermoeden dat een kind andere kinderen misbruikt?
‘De plegers moeten worden herkend, om hen hulp te kunnen bieden en om andere kinderen in bescherming te nemen. Door actie te ondernemen verlicht je ook je eigen angst dat andere kinderen gevaar lopen. Zie je handelen niet als een straf, maar als een manier om de plegers ervoor te behoeden nog meer schade aan te richten, doordat je ze hulp biedt. De kinderen die ik in mijn praktijk zie, zijn de kinderen die aan hun lot worden overgelaten omdat professionals verzuimen tot actie over te gaan.’
Wat voor therapie krijgen jeugdige plegers van seksueel misbruik?
‘Behandelprogramma’s moeten worden afgestemd op de leeftijd en de cognitieve en emotionele ontwikkeling van de plegers. Je laat kinderen van 6 of 7 jaar niet deelnemen aan een zeer verbale therapeutische groepssessie. Je biedt zo’n kind eerder een cognitief gedragsprogramma aan gebaseerd op eenvoudige principes, om kinderen te leren wat acceptabel en onacceptabel seksueel en sociaal gedrag is.
Veel professionals schrikken ervoor terug om te praten over lichaamsdelen en wie wat waar en waarom heeft gedaan, maar een 12- of 13-jarige die een ander kind verkracht, pleegt een strafbaar feit en moet de consequenties daarvan onder ogen zien. Daarnaast moeten in de therapie ook positieve elementen zitten: wat levert de behandeling het kind op? Wat krijgt het ervoor terug als het zijn gedrag stopt?
Het Good Lives Model is daarvoor een goede methode. Dat is een stevige, positieve aanpak die focust op de goede eigenschappen van de pleger. De jongere pleger wordt gevraagd zijn kwaliteiten te benoemen en hoe hij zichzelf positief zou kunnen ontwikkelen. Daarna vraagt de behandelaar naar het waarom van zijn daden. "Heb je de kracht om naar je eigen gedrag te kijken? Wat heeft ertoe geleid en hoe kunnen we ervoor zorgen dat je voortaan een ander pad kiest?"
Vervolgens komt de toekomst ter sprake. De behandelaar en jongere schetsen samen de route naar een beter leven. Een jongen die voetballer wil worden moet zich aanmelden bij een voetbalclub, flink gaan trainen, goed zijn best doen op school zodat hij tijd overhoudt om te sporten, zijn omgang met mensen verbeteren Zo reduceert deze positieve aanpak de risicofactoren voor grensoverschrijdend gedrag.
Een kind dat seksueel schadelijk gedrag vertoont, heeft gerichte gedragstherapie nodig. Tegelijkertijd heeft het kind behoefte aan een holistische, positieve, opvoedende, emotioneel ondersteunende bijdrage van leraren, ouders en anderen. Zo leert hij op zijn weg naar volwassenheid hoe hij zich moet gedragen in deze maatschappij.’
OVER EILEEN VIZARD
Kinder- en jeugdpsychiater Dr. Eileen Vizard is hoogleraar aan University College London en buitengewoon hoogleraar aan New York University Londen. In 2011 werd ze benoemd tot Commander of the Order of the British Empire. Na haar werk voor de British National Health Service werd ze in 2014 clinical director van de National Child Assessment and Treatment Service in Londen.
In 1988 zette ze met collega’s een centrum op voor de behandeling van jongeren met seksueel grensoverschrijdend gedrag. Ook doet ze onderzoek, geeft ze trainingen en adviseert ze landelijke beleidsmakers. Haar expertise op dit terrein vertaalt zich in wetenschappelijke artikelen, boeken en lezingen waarvoor wereldwijd belangstelling is.
De opkomst van de webcam en mobiele telefoon heeft de definitie van seksueel misbruik verruimd. ‘Ouders, leraren en professionals: realiseer je dat jongeren kwetsbaar zijn in de virtuele wereld waarin zij veel verkeren’, waarschuwt kinder- en jeugdpsychiater Eileen Vizard. ‘En besef dat het niet alleen volwassenen zijn die kinderen misbruiken.’
Kinder- en jeugdpsychiater Eileen Vizard:
‘We moeten onder ogen zien wat kinderen andere kinderen kunnen aandoen’
INTERVIEW
‘Kijk niet alleen naar cijfers, zorg dat je de kinderen niet uit het oog verliest!’
Augeo Actueel - Praten met kinderen
AM- Over veilig opgroeien - Nr. 4 2016
Augeo Actueel - Meldcode kindermishandeling
AM- Over veilig opgroeien - Nr. 3 2016
Kindermishandeling samen aanpakken
Augeo Magazine - Over veilig opgroeien - Nr. 2 2016
Augeo Magazine - Over veilig opgroeien - Nr. 1 2016
De meldcode aanpassen: kans of risico?
Jaaroverzicht 2015
Pleegzorg: samen in verscheidenheid
De kindcheck voor medici - Signalen van ouders
Meer aandacht voor jongens en mannen ISPCAN
Pleegzorg: thuis in een ander gezin - Gasthoofdredactie: pleegzorgtijdschrift
Seksueel geweld tegen kinderen, gasthoofdredacteur Corinne Dettmeijer Nationaal Rapporteur
Jongerentaskforce: onderzoek in jeugdhulp over veiligheid
Veilig opgroeien: thuis en op school, primair onderwijs
Veilig opgroeien: thuis en op school, voorgezet onderwijs
Kindermishandeling stoppen: de rol van gemeenten
Jaaroverzicht
Kinderrechten
Onderwijs
Inzicht in ouderschap
Gezondheidszorg
Kinderopvang
KindCheck juni 2014
TKM gemeenten april 2014
TKM: gezondheidszorg en kindermishandeling
TKM-onderwijs - januari 2014
TKM-Jaaroverzicht 2013
TKM-Huwelijksdwang
TKM-Professionalisering
TKM-Meldcode
TKM-Herstel na trauma
TKM-onderwijs: Meldcode en hulp
TKM-special: kwaliteitskader voorkomen seksueel misbruik in de jeugdzorg
TKM-onderwijs: Communiceren
TKM-onderwijs: vormen en gevolgen van kindermishandeling
TKM Armoede februari 2013
Verwaarlozing TKM december 2012
Seksueel misbruik
Special Commissie Samson
TKM special Prinsjesdag 2012
TKM special: verkiezingen 2012
Juni Tijdschrift Kindermishandeling
April 2012 Tijdschrift Kindermishandeling
Gedrukte uitgave - nr 4 2011 (pdf)
Gedrukte uitgave - nr 3 2011 (pdf)
Gedrukte uitgave - nr 2 2011 (pdf)
Gedrukte uitgave - nr 1 2011 (pdf)
Gedrukte uitgave - nr 4 2010 (pdf)
Gedrukte uitgave - nr 3 2010 (pdf)
Gedrukte uitgave - nr 2 2010 (pdf)
Gedrukte uitgave - nr 1 2010 (pdf)
Gedrukte uitgave - nr 4 2009 (pdf)
Gedrukte uitgave - nr 3 2009 (pdf)
Gedrukte uitgave - nr 2 2009 (pdf)
Gedrukte uitgave - nr 1 2009 (pdf)