Augeo magazine - Over veilig opgroeien

AUTEUR:

DEBORAH LIGTENBERG

‘Als ik mijn ogen sluit, zie ik de verwoeste dorpen. Ik ruik het vuur en voel de paniek. Ik zie de doden in de huizen liggen. Op mijn netvlies staat het kind dat door het leger van al-Assad aan zijn been is opgehangen. Deden ze dat voor- of nadat ze zijn keel doorsneden?

Opgroeien als normaal kind kon niet

Dan denk ik aan mijn eigen kind, mijn zoon Daniël van zeven. Ik kon hem en zijn moeder naar een veilige plek sturen voordat hun wat werd aangedaan.

Hij heeft al die afschuwelijke dingen niet gezien, maar opgroeien als een normaal kind kon hij ook niet. Hij heeft onze angst gevoeld, moest zijn vader twee jaar missen en uiteindelijk in een totaal ander land zijn draai vinden. Dat wil je niet voor je kind. Dat wil je niet.

Mensen beter maken

Ik ben trots op mijn land, dat prachtig, vruchtbaar en welvarend is. Ik groeide op in Aleppo, de langst bewoonde stad ter wereld. Mijn voorouders hebben hard gewerkt om het op te bouwen. Ik wilde ook mijn steentje bijdragen. Daarom moest ik apotheker worden, dan kun je mensen beter maken, van betekenis zijn.

Syrië heeft een goed onderwijssysteem. De toelatingseisen voor de universiteiten zijn gigantisch. Ik scoorde net niet hoog genoeg, dus ging ik in Armenië studeren. Daar leerde ik Hayarpi kennen, die mijn vrouw werd. Samen kregen we Daniël en we waren volmaakt gelukkig.

Mensen leken robots

In 2010 keerden we terug naar Syrië. Ik was inmiddels apotheker en wilde helpen bouwen aan mijn vaderland. In de zeven jaar dat ik was weggeweest, bleek er veel te zijn veranderd.

Onder de dictatuur leken de mensen wel robots geworden. Het deed me pijn, maar ik wilde blijven. Ik vond een baan als onderzoeker bij het farmaceutisch bedrijf GlaxoSmithKline. We woonden in een mooie flat, ons leven was perfect.

Achterdochtig door like op Facebook

In maart 2011 begon de revolutie. Ik geloof in vrijheid. Toen ik op Facebook een pagina tegenkwam waarop werd gevraagd of je de revolutie steunde, klikte ik op 'like’. Alle Syriërs verdienen vrijheid.

Ruim een maand later moest ik naar een overheidsinstantie in Damascus. Men vroeg mij even te wachten. Opeens zag ik een auto stoppen. Er sprongen mannen uit die me blinddoekten en meenamen.

Het was de nationale veiligheidsdienst die achterdochtig was geworden door mijn like op Facebook. Ik werd zeven uur lang gefolterd, maar het leek wel zevenhonderd jaar.

Elkaar misschien nooit meer zien

Ik dacht aan Hayarpi en Daniël, mijn kleine jongen van drie jaar oud. Ik móést dit overleven, ik moest hen redden. Na die zeven uur werd ik op straat gegooid. Het was moeilijk om mijn vrouw ervan te overtuigen dat ze met Daniël de veiligheid van Armenië moest opzoeken.

Het afscheid was verschrikkelijk. We wisten niet of we elkaar ooit weer zouden zien. Toch kon ik niet met ze mee. Ik ben een zoon van Syrië. Ik kon mijn land niet in de steek laten.

Samen met andere apothekers en artsen in Aleppo begon ik de Free Medical Association. We verleenden medische hulp aan iedereen die het nodig had. In de twee jaar dat ik dit heb gedaan, heeft God mijn leven zeker vier keer gered.

In de steek gelaten

Ik was doodsbang dat ik mijn vrouw en zoon niet meer zou zien. Maar ik móést dit doen. Ik kon mijn land niet verlaten. Ik voelde me alleen. De muren hadden oren en ik wist niet wie ik kon vertrouwen. Ik voelde me in de steek gelaten door de internationale gemeenschap. Ik heb te veel kinderen gezien die op beestachtige wijze zijn vermoord.

Wat mij er doorheen hielp, was mijn liefde voor mijn zoon. Dat steunde me. Elke nacht bad ik voor hem, ik droomde van hem en huilde om hem. Ik kon af en toe met hem bellen. Ik hing dan de vrolijke vader uit. Ik wilde hem niet ongerust maken. Als hij wist wat ik meemaakte, zou hij gek worden van angst.

Rebellen als gevechtsmachines

Om goede sier te maken voor het buitenland liet al-Assad in 2012 meer dan tweeduizend rebellen vrij. Het waren zombies, gevechtsmachines zonder moraal die vochten voor hun eigen denkbeelden en niet voor vrijheid van iedereen. Dat maakte ze net zo slecht als het regeringsleger. Het waren de mannen die zich later bij het huidige IS aansloten.

Ze wilden dat ik aan hen medische hulp ging verlenen. Ik weigerde, wat me op nóg een doodvonnis kwam te staan. Het werd te gevaarlijk. In mei 2013 vertrok ik naar Turkije, waar ik mijn vrouw en kind weer zag.

Woorden kunnen niet uitdrukken hoe bijzonder dit was. We huilden, knuffelden en snoven elkaars vertrouwde geur op. We wilden elkaar niet meer loslaten.

Vader mocht het land niet in

Mijn Armeense vrouw kreeg geen visum om in Turkije te blijven. Ik klopte aan bij elke ambassade en de Russische was de enige die ons een visum wilde geven. In Moskou zat ik meteen in de problemen. Hayarpi en Daniël mochten het land in, maar ik niet.

Na veel gedoe gaven ze me toegang, maar ik vertrouwde het niet. De Russen hebben nauwe banden met het regime van al-Assad en ik was bang dat ze me zouden uitleveren. Ik vond het zó erg voor Daniël. Nog waren we niet veilig.

Vrij land

De Cubaanse ambassade was bereid om ons een visum te geven, dus stapten we op het vliegtuig naar Havana, met een overstap in Amsterdam. Ik had gehoord dat Nederland een vrij land is en besloot op Schiphol asiel aan te vragen.

Op Schiphol in de cel

We hadden onze paspoorten, onze papieren en ons verhaal - en toch werden we op Schiphol in het detentiecentrum gezet.

Dertien dagen lang zaten we in de cel, mét Daniël. Het was te erg. Dit verdient een kind dat zo veel heeft meegemaakt niet. We zeiden tegen hem dat we in een hotel zaten, een beetje een gek hotel.

Hij vond het vooral een heel slecht hotel. Waarom is de deur op slot? Waarom mogen we niet naar buiten? Waarom kijken die mensen op de gang de hele tijd door het raampje? Waarom worden jullie steeds gefouilleerd en ondervraagd?

Hij bleef maar vragen. Toen we vervolgens in het AZC in Schalkhaar terechtkwamen, tekende hij alleen maar grote, zware celdeuren.’

We willen het beste voor ons kind, net als iedereen

Mensen noemen ons vluchtelingen, maar we zijn niet gevlucht, ons land heeft ons weggestuurd. We zijn hardwerkende mensen, die het beste willen voor hun kind. Net als iedereen.

Sinds februari wonen we in ons eigen huis in Zwolle. Ik heb een B-status gekregen, wat betekent dat mijn gezin hier in elk geval vijf jaar mag blijven. Ik moet er niet aan denken wat er na die vijf jaar gaat gebeuren.

Minder tekeningen van vechtende mensen

Vanwege Daniël kunnen we niet meer terug naar Syrië. Hij zit in groep vier en spreekt al beter Nederlands dan Arabisch. Hij heeft hier zijn vriendjes, zijn thuis.

Ik maak me wel eens zorgen over wat er in hem omgaat, hij heeft zo veel meegemaakt. Gelukkig maakt hij steeds minder tekeningen van vechtende mensen. Het lijkt erop dat hij zich veilig voelt. Dat is wat elk kind verdient.

Grote steun

Hayarpi en ik studeren heel hard Nederlands, zodat we straks ons apothekersdiploma kunnen omzetten en hier ons werk mogen doen. Ik kan niet wachten. Ik wil zo graag iets terugdoen voor het land dat mijn zoon een thuis gaf.

De dertien lange en nare dagen in het detentiecentrum zijn een kleine stip op de schone witte bladzijde die Nederland is. Op de school van Daniël en in de buurt zijn we gastvrij ontvangen. Een grotere steun kun je ons nu niet geven.’

De Syrische Sameer Hannan (32) vluchtte samen met zijn vrouw en hun nu zevenjarige zoon Daniël naar Nederland. ‘We zeiden tegen Daniël dat we in een hotel zaten. Hij vond het een heel slecht hotel.’

SAMEER HANNAN:

‘Het lijkt erop dat Daniël zich nu weer veilig voelt’

‘Kijk niet alleen naar cijfers, zorg dat je de kinderen niet uit het oog verliest!’