Augeo magazine - Over veilig opgroeien

Daarom maakte hulpverlener Hanny het verschil voor Maartje:

• Door (letterlijk) naast haar te gaan staan.
• Door ondersteuning te bieden vanuit het perspectief van Maartje.
• Door vasthoudend en volhardend te zijn; door ‘bij haar te blijven’.
• Door er langdurig en structureel voor haar te zijn (drie jaar lang, elke veertien dagen).
• Doordat haar therapie meer was dan dat; het waren levenslessen: puur, oprecht en warm.

Tips van Maartje voor ouders:

• Luister naar de ander en probeer je in te leven in zijn visie.
• Probeer om niet uit woede te reageren. Geef wat er gezegd is de tijd om te landen.
• Vraag om meerdere gesprekken, zodat je de tijd kunt nemen om een en ander te laten bezinken.
• Onthoud altijd aan wie je verantwoording schuldig bent: aan je kind.
• Kijk naar jezelf, naar wat beter kan, zodat aan jouw ouderschap uiteindelijk niets te wijten valt.

OVERZICHT

AUGEO MAGAZINE - TIJDSCHRIFT KINDERMISHANDELING EN HUISELIJK GEWELD

AUTEUR: SOMAJEH GHAEMINIA

‘In het begin wilde ze wandelen. Dat haatte ik. Maar Hanny zei: je moet in beweging komen. Dat is goed. Niet stilvallen, dan raak je in jezelf. Ik voelde me juist veilig in mezelf. Ik wilde niet zichtbaar zijn, niet opvallen, niet bestaan. Dat was te eng. Ik wilde verdwijnen. Maar ze hield vol. Ze liep letterlijk naast mij.

Niemand heeft mij ooit beter geholpen dan Hanny. Ze was de eerste in mijn leven die doordrong tot in mijn hart. Als psychomotorisch therapeut, drama- en systeemtherapeut begeleidde Hanny mij toen ik uit de traumakliniek kwam. Drie jaar lang zag ik haar om de veertien dagen.

Ik merkte dat mijn trauma’s zich hadden vastgezet in mijn lijf. Ik had nog steeds last van buikpijn en herbelevingen. Ik voelde dingen die niet gebeurden. Handen aan mijn lijf, bijvoorbeeld. Tegelijkertijd waren zintuigen soms uitgeschakeld. Als ik iets uit de oven pakte, voelde ik niet dat het heet was. Dan moest ik echt bedenken: pak eerst ovenhandschoenen, anders verbrand je je.

Moeders prinses

Aan materiële zaken ontbrak het me nooit in mijn jeugd. Ik had welgestelde ouders, groeide op in een christelijk milieu. We aten in de duurste restaurants, gingen vier keer per jaar op vakantie.

Mijn vader maakte in die tijd carrière en was veel weg. Mijn dertien jaar oudere broer was al het huis uit. Ik was bijna altijd alleen met mijn moeder. Ik haalde hoge cijfers op school; voor de buitenwereld leken wij het perfecte gezin.

Mijn moeder misbruikte mij tot mijn achtste jaar. Als ik erop terugkijk, was het toen niet een probleem. Ergens wist ik wel dat er iets niet klopte, ik had ook vaak buikpijn, maar mijn moeder was ook heel lief voor mij. Ik was haar prinses. Als kind weet je niet beter.

Straf

Toen ik ouder werd, begon ik afstand te nemen van mijn moeder. Dan sloot ik me op in de badkamer. Dat was mijn manier om me tegen haar af te zetten, mezelf te beschermen ook. Ze was vaak boos en had jaloerse trekken.

De meest vreemde straffen gaf ze. Als zij vond dat ik vervelend was, gaf ze me geen eten en mocht ik niet met mijn speelgoed spelen. Het enige dat ik had waren mijn boeken - die mocht ik wel lezen - en mijn fantasie. Daarin kon ik ontsnappen.

Honger heb ik niet gehad, althans, niet dat ik me kan herinneren. Nog steeds moet ik mezelf erop wijzen dat ik moet eten en drinken, want mijn lichaam heeft geleerd om niet te voelen.

Eerste confrontatie

Tijdens biologieles in de tweede klas van de middelbare school behandelden we een hoofdstuk over seksualiteit. De laatste paragraaf ging over misbruik en verkrachting. We kregen een filmpje te zien over een meisje dat door haar vader was misbruikt.

Het was de eerste en enige keer dat ik met iets soortgelijks geconfronteerd werd. Ik schrok er enorm van en rende misselijk de klas uit. Iedereen begon vervolgens aan me te trekken.

Maar ik was niet zo ver, durfde niet te vertellen wat mij was overkomen. Daarom heb ik maar een verhaal verzonnen waarvan uiteindelijk uitkwam dat het niet waar was. Ik kreeg het label ‘leugenaar’.

De een na de ander

Vanaf mijn vijftiende bezocht ik psychologen omdat ik steeds flauwviel. Op school of gewoon midden op straat. Uiteindelijk hebben ze me onderzocht. De medisch psychologe zei: “Je hebt zo veel emoties in je die je niet durft te uiten. Jouw lichaam geeft aan dat het te veel is. Als jij die gevoelens niet uit, schakelt je lijf zichzelf uit.”

Aan die gesprekken met de psychologen had ik in die tijd niet veel. Uit loyaliteit met mijn ouders durfde ik niet te praten. Mijn moeder zat altijd in de wachtkamer, ze wilde alles weten.

De ene na de andere hulpverlener kreeg ik. Er was een psychiater die me medicijnen voorschreef tegen depressie. Daar ben ik snel mee gestopt. Ik zat de hele dag thuis, ik at niet, dronk niet. Hele fantasieën had ik in mijn hoofd, dat was het enige dat ik had.

Herbelevingen

De vader van mijn kind ontmoette ik een jaar later. Mijn moeder was heel dominant in die relatie. Dat had ik helemaal niet door. Voor mij was hij een soort vlucht. Seksueel contact was moeilijk, daar had hij wel geduld en begrip voor. Ik herinner me dat ik daardoor soms zo van slag was dat ik me opsloot in een kast en alleen maar mijn vriend wilde. Op die momenten had ik herbelevingen van het misbruik. Ik raakte terug in mijn kleine ik en was bang voor mijn moeder.

Mijn vader is de boel een keer komen sussen. Hij praatte op mij in: “Je weet hoe je moeder is, we moeten rekening houden met haar problemen. Maak het nou niet moeilijker dan het is.” Hij nam het voor haar op.

Crisis

Ik raakte in verwachting op mijn 18e. Het eerste jaar na de bevalling woonden we bij mijn ouders, daarna gingen we samenwonen. We hebben twee gelukkige jaren gehad voordat het van kwaad tot erger ging. Ik kreeg meer herbelevingen, mijn dochter was door haar astma veel ziek, mijn vriend kreeg een burn-out. Ik werd banger, mijn vriend steeds bozer. Dat was niet goed voor ons kind. Uiteindelijk ben ik vrijwillig in een crisisopvang gegaan en heb ik onze dochter bij haar vader gelaten.

Na twee maanden was er een plaats vrij op de dagbehandeling van een traumakliniek. Mijn peetmoeder, een vriendin van mijn moeder, zorgde in die tijd voor mijn dochter. Eigenlijk wilde mijn moeder haar kleindochter bij zich nemen maar mijn moederinstinct hield dat tegen. Een dag in de week mocht ze oppassen, meer niet.

Code rood

Tijdens mijn behandeling hebben mijn ouders mijn vriend en mij uit elkaar gespeeld. Mijn vader stuurde mijn dochter en mij op vakantie, ontruimde ondertussen ons huis en werd woedend op mijn ex. Hij is een jaar uit ons leven geweest.

Het contact met mijn ouders heb ik uiteindelijk verbroken. Mijn peetmoeder vertelde ik dat ik misbruikt ben door mijn moeder. Ook zij keerde zich tegen mij. Ze deden melding van ontvoering, sleepten me voor de rechter. “Maartje is niet goed in haar hoofd, ze leeft te veel in haar fantasie.” Gelukkig gaf de rechter mij gelijk.

Na een jaar heb ik geprobeerd mijn ex op te sporen. Dat was moeilijk maar uiteindelijk is het gelukt. Het voelde voor mij niet goed dat hij zijn dochter niet zag. Langzaam herstelde het contact tussen beiden, maar rust had ik niet.

De familie van mijn moeder begon me te stalken; zo erg dat ik niet meer naar buiten durfde en soms een heel weekend angstig in elkaar gedoken op de grond lag, om er maar voor te zorgen dat niemand mij kon zien.

Als mijn dochter bij me was, zorgde ik dat ik bij vriendinnen logeerde. Uiteindelijk heb ik in een noodsituatie de Blijfgroep (vrouwenopvang) gebeld. We werden direct opgenomen met code rood. Het was de moeilijkste maar beste beslissing die ik ooit heb genomen.

Uithuisplaatsing

Na de opvang bleef ik flauwvallen. Er werden zorgmeldingen gedaan. Een week na de derde melding stonden twee agenten en twee gezinsvoogden met een bevel in hun hand voor de deur. Ik heb nog nooit zo veel walging gevoeld. Toen ze mijn dochter meenamen, voelde ik in mijn machteloosheid veel woede. Kort daarna raapte ik mezelf weer bij elkaar. Veel mensen zeiden: ga de strijd aan met jeugdzorg, anders raak je je kind helemaal kwijt! Maar in mijn hart vond ik dat niet eerlijk. Ik ben tenslotte degene die mijn kind in de ogen moet kunnen kijken. Ik besloot heel hard aan mezelf te werken, te zorgen dat niemand meer aan mijn ouderschap zou twijfelen. Dat heb ik gedaan. Nu is iedereen heel positief over mij. We werken toe naar co-ouderschap. De teammanager van Bureau Jeugdzorg zei: “Ik zie zelden moeders die zo in het belang van hun kind denken.”

Hanny heelde wat kapot was

Flauwvallen heb ik al anderhalf jaar niet meer gedaan, dat heb ik aan Hanny te danken. Zij heeft me geleerd om mens te zijn. Ze heeft geheeld wat mijn moeder kapot heeft gemaakt. Zij heeft me geleerd me open te stellen, niet bang te zijn, kwetsbaar te zijn en juist op die manier heel sterk. Hanny hielp mijn boosheid naar jeugdzorg om te buigen naar kracht. Dat heeft gemaakt wie ik ben: een goede moeder.

Er zijn een heleboel hulpverleners die allemaal hun best doen. Maar Hanny was in staat om mij het gevoel te geven dat ze naast me stond. Ze gaf therapie, maar het waren eigenlijk levenslessen die ik van haar kreeg. Het was zo puur en oprecht, zij had zo’n warme persoonlijkheid. Haar lessen geef ik door aan mijn dochter.

Hanny was op weg naar Java, om daar vrijwillig workshops te geven. Ze zat in vlucht MH17 en kwam om. Ik ben er stuk van. Nu ik haar zo mis, word ik emotioneel. Tegelijkertijd voel ik me gelukkiger dan ooit. Het gaat goed met mijn dochter. Het contact tussen mijn ex, zijn vrouw en mij gaat veel beter. Ik slinger tussen rouw en geluk. Maar ik voel het! Ik kan het allebei toelaten. Dat maakt dat ik leef, dankzij Hanny. Dat is het verschil.’

Hanny Huntjes werkte als psychodramatherapeut bij Psy Q en I-Psyc in Amsterdam. Ze werd 57 jaar.

Maartje zet haar eigen ervaringen nu in als trainer in het doorbreken van taboes binnen autochtone families. Daarnaast is zij secretaris van de cliëntenraad van de Blijfgroep Noord-Holland en Flevoland en adviseert ze bij het opzetten van nieuwe cliëntenraden.

AAN TKM VERTELD

Uit loyaliteit met haar ouders wees Maartje (28) de ene na de andere hulpverlener af. Niemand mocht tot haar trauma’s doordringen. Totdat Hanny kwam.