Augeo magazine - Over veilig opgroeien

Op steeds meer basisscholen lopen zogenoemde aandachtsfunctionarissen kindermishandeling rond. Deze functie wordt vaak in combinatie met de functie van intern begeleider of zorgcoördinator.

Sinds 2012 is er de Landelijke vakgroep voor Aandachtsfunctionarissen Kindermishandeling (LVAK). Op dit moment hebben 200 aandachtsfunctionarissen zich aangesloten bij de LVAK. Helaas maar 30 uit het onderwijs laat coördinator Thea Hol van de LVAK weten. ‘Maar er lopen er natuurlijk veel meer rond.’

Kennis op peil houden

Waarom moeten je volgens Thea Hol lid worden als je aandachtsfunctionaris kindermishandeling voor een school bent? Hol: ‘Hiermee houd je je kennis op peil over de aanpak van kindermishandeling en kom je in contact met collega’s uit de rest van het land. De LVAK biedt speciale bijscholingsdagen voor het onderwijs.’

Aan de orde komen zaken als: ‘Hoe ben je als aandachtsfunctionaris zichtbaar binnen de school’, ‘Hoe ga je om met privacy ‘, ‘Hoe leg je informatie vast in een dossier’, ‘Hoe coach en motiveer je je collega’, ‘Hoe ga je het gesprek aan met ouders en kinderen’, ‘Hoe werk je effectief samen met andere organisaties’ etc.

Bijscholing

Hol: ‘Wat wij zien is dat als je als aandachtsfunctionaris geen bijscholing krijgt, de kennis en kunde snel verwatert en er veel minder gehandeld wordt dan bij de scholen waarvan de aandachtsfunctionaris wel lid is van de vakgroep.’

De leden van de LVAK worden landelijk ondersteund met trainingen, bijscholingsdagen, een nieuwsbrief, een digitale bibliotheek en een digitale helpdesk. Ook krijgen zij toegang tot een besloten ‘LinkedIn’ groep waar kennisuitwisseling met collega’s plaatsvindt.

Klankbord

De vakwereld heeft de LVAK in ieder geval met veel enthousiasme ontvangen. De veel gehoorde reactie is: 'Eindelijk kunnen we ergens informatie vinden en ervaringen delen'. Kindermishandeling is moeilijke problematiek en professionals die ermee te maken krijgen, hebben behoefte aan een klankbord.

Met de komende Wet verplichte meldcode wordt het een taak van vele organisaties om hun personeel te ondersteunen bij (vermoedens van) kindermishandeling. Thea Hol: ‘Met een aandachtsfunctionaris die lid is van de LVAK zorgen zij voor een goede inbedding van deze verantwoordelijkheid binnen de organisatie.’

Meer info: zie www.lvak.nl

Wat kun je op school met een kind dat aantoonbaar last heeft van de scheiding van zijn ouders? Natuurlijk kan de school er aandacht aan geven, en het kind proberen bij te staan. Maar wat als het toch ernstiger is?

Een mogelijkheid is om binnen de school te werken met het programma KIES, Kinderen in Echtscheiding Situaties. En de ouders daar op te wijzen. Dit is een programma waarbij gericht aandacht is voor de (mogelijke) problematiek van kinderen die een scheiding van hun ouders meemaken. KIES is voor ouders, docenten en kinderen van gescheiden ouders in groep 1 t/m 4 en groep 5 t/m 8 in het regulier en speciaal onderwijs en het voortgezet onderwijs.

Spel-praatgroep

KIES bestaat voornamelijk uit een spel-praatgroep voor de kinderen. Door middel van lotgenotencontact en onder begeleiding van een speciaal hiervoor opgeleide KIES-coach werken de kinderen aan de verwerking van de echtscheiding van hun ouders, leren ze omgaan met de situatie waarin zij zich bevinden en leren ze anticiperen op situaties die ze nog mee kunnen gaan meemaken. Daarnaast biedt KIES informatie en ondersteuning aan de ouders en de school.

Zelfstandig keuzes maken

Het kind leert hulp vragen en zelfstandig keuzes te maken. Ouders leren te kijken naar wat de scheiding bij hun kind oproept en de reacties te plaatsen in de ontwikkelingsfase van het kind en in de fase van de scheiding. De school krijgt inzicht in de situatie van het kind en kan daardoor kind en ouders beter begeleiden, helpen voorkómen dat kinderen in het hulpverleningscircuit terechtkomen en zo nodig eerder doorverwijzen naar eventueel meer gespecialiseerde hulp.

KIES-coaches

KIES wordt in principe op school uitgevoerd door gecertificeerde KIES-coaches. Zij bieden het programma in groepsverband of individueel aan binnen de muren van de school. Het programma heeft zich bewezen in de praktijk en is opgenomen in de databank van effectieve jeugdinterventies van het Nederlands jeugd Instituut (NJI). Het programma staat bij http://www.zat.nl/eCache/DEF/1/17/457.html aanbevolen voor zorgadviesteams als voorbeeld interventie waar zorg en onderwijs goed samenwerken.

Voor meer informatie, zie: kiesvoorhetkind.nl

Wil je binnenkort in jouw groep 7 of 8 van de basisschool aandacht besteden aan het onderwerp kindermishandeling ? Dan ben je eigenlijk verplicht om even een kijkje te nemen op de site van STUK www.stukonline.com , Jongeren tegen geweld in opvoeding en relaties.

Deze jongeren uit Nederland en Vlaanderen zijn actief tegen geweld in opvoeding en relaties. Op basis van eigen ervaringen werken ze aan YouTube-filmpjes, is er een STUK-boek uitgekomen, maken ze Forum-theater en geven ze workshops.

‘Niet zielig, maar vanuit kracht’

Al deze initiatieven zijn niet zielig, maar gemaakt vanuit kracht. Onder het motto: ‘Wij hebben het meegemaakt en vinden het niet normaal. Wanneer jij het meemaakt, zelf of in de buurt, mag je het ook niet normaal vinden. Zoek hulp en ondersteun elkaar!’

Neem het filmpje van Zoë: ‘Ik werd seksueel misbruikt door mijn vader. Dat heeft lang geduurd. Er was één juf op school die zei: ‘Als er iets is Zoë, ik ben er, ik wil naar je luisteren en helpen waar ik kan’. Ik durfde niet direct naar haar toe te gaan, maar uiteindelijk maakte zij het verschil. Ze was geduldig en keek mij recht in de ogen.’

STUK-boek

De jongeren hebben ook STUK-boek gemaakt. Dit boek is bedoeld om jongeren en volwassenen (zowel ouders als beroepskrachten) uit te dagen om met elkaar in gesprek te gaan over geweld in opvoeding en relaties. En is op de site gratis te downloaden.

Overigens wordt het woord ‘geweld’ door STUK breed opgevat. Hieronder wordt óók verstaan: (seksueel) misbruik, lichamelijke of emotionele verwaarlozing en psychische mishandeling. In het boek staan ervaringsverhalen, foto’s en gedichten. De discussiestellingen en de STUK-quiz zijn goed bruikbaar als lesmateriaal in de klas.

Meer aandacht op beroepsopleidingen

Daarnaast wil STUK dat de beroepsopleidingen meer aandacht gaan besteden aan de thema’s kindermishandeling en huiselijk geweld. Want zowel de politieagent, de leerkracht in het basisonderwijs, de kinderopvangleidster, de huisarts, de maatschappelijk werker en de verpleegkundige op de Eerste Hulp, maar ook hulpverleners in de jeugdzorg: allemaal worden ze geconfronteerd met kinderen en jongeren die te maken hebben met kindermishandeling of huiselijk geweld. Hoe bereiden beroepsopleidingen hen daarop voor?

Ervaringen van jongeren die projecten doen bij STUK maken duidelijk dat (beginnende) professionals lang niet altijd deskundig genoeg zijn om kindermishandeling te signaleren en adequaat te handelen. In een recente peiling van STUK gaven 100% van de leerkrachten van het basisonderwijs en medewerkers uit de kinderopvang aan zich onvoldoende voorbereid te voelen om goed te kunnen omgaan met (een vermoeden van) kindermishandeling.

Actie ENTER

In ‘Actie ENTER’ komen jongeren van STUK in actie. Zij bezoeken pabo’s en andere beroepsopleidingen met als doel: aandacht voor kindermishandeling en huiselijk geweld standaard in de beroepsopleidingen.

Voor alle aanstormende nieuwe leerkrachten in het basisonderwijs en speciaal onderwijs geldt dus: onderstreep deze actie, want dan zal ook jij tijdens je opleiding aan de pabo (of andere beroepsopleiding) geleerd krijgen wat je moet doen als je te maken krijgt met leerlingen van wie je vermoedt dat zij slachtoffer zijn van een vorm van kindermishandeling.

Meer weten? stukonline.com/stukwerk/actie-enter

Leerkrachten die recent scholing hebben gevolgd in het herkennen van kindermishandeling en het werken volgens een meldcode, ondernemen sneller en vaker de goede acties als zij zich zorgen maken over een kind. Ook communiceren zij beter met ouders en kinderen over opvoedzorgen. Dar blijkt uit recent onderzoek.

Online scholing

De effectiviteit van scholing motiveert de goede doelen organisaties, Augeo Foundation en Stichting Kinderpostzegels, om te zorgen dat álle leerkrachten de kans krijgen zich te scholen. Het mes snijdt aan twee kanten: leekrachten kunnen kinderen nog beter ondersteunen én de school waar jij werkt, voldoet aan de scholingseisen die de nieuwe Wet Meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling stelt.

Deze wet gaat per per 1 juli 2013 in en worden onderwijsprofessionals verplicht om bij vermoedens van kindermishandeling met een meldcode te werken. De Onderwijsinspectie gaat hier op toezien.

Aanbod The Next Page

Augeo Foundation en Stichting Kinderpostzegels hebben 2 scholingspakketten ontwikkeld. The Next Page heeft het online Meldcodepakket ontwikkeld. Dit gebeurde in nauwe samenwerking met de beroepsgroepen en brancheorganisaties zoals de Landelijke Beroepsgroep voor Begeleiders in het Onderwijs (LBBO) en het Landelijk Expertise Centrum Speciaal Onderwijs (LECSO).

Binnen 2 uur leer je als leerkracht online wat de signalen van kindermishandeling zijn en hoe jij je zorgen over opvoedsituaties kan onderbouwen. En hoe je je zorgen kan bespreken met een collega, zoals de intern begeleider. Met videocasuïstiek oefen je praktijksituaties.

Voor intern begeleiders en schooldirecties biedt The Next Page een online cursusaanbod op maat. Zo leert iedereen precies dat wat hij of zij nodig heeft. En iedereen kan leren op het moment dat het hen uitkomt: de cursuslicenties zijn dit schooljaar geldig én gedurende het hele schooljaar 2013-2014.

Op deze manier voldoet jouw school aan de norm van de wet Meldcodepakket om de kennis en kunde van medewerkers op peil te brengen én te houden. Het online Meldcodepakket kost voor een school tot 24 medewerkers tijdelijk slechts € 250,-. Deze korting wordt mede mogelijk gemaakt door een bijdrage van Augeo Foundation. Voor meteen inschrijven klik hier .

Aanbod Safe You Safe Me

Het Safe You Safe Me Meldcode+ pakket van VeilgheidNL gaat een stap verder. Naast bovengenoemde online cursussen van The Next Page, komt er op school een gecertificeerde begeleider langs om jouw school persoonlijk advies te geven over de invoering van de Wet Meldcode. Daarnaast ontvangt de school handige checklists en hulpmiddelen om de meldcode levend te houden binnen de school.

Bovendien wordt met de gecertificeerde begeleider een ouderbijeenkomst verzorgd over het stellen van grenzen in de opvoeding. Met dit pakket voldoet u direct aan de wet Meldcode en wordt er een veilig schoolklimaat gestimuleerd waarin kinderen, ouders en leerkrachten open met elkaar praten over opvoeden.

Het Meldcode+pakket kost voor een school tijdelijk slechts € 385,-. Deze korting wordt mede mogelijk gemaakt door een bijdrage van Stichting Kinderpostzegels Nederland en Augeo Foundation. De Rabobank Foundation heeft aan de ontwikkeling van Safe You Safe Me bijgedragen. Voor meer informatie, klik hier: www.safeyousafeme.nl .

Het Engelse woord ‘woe’ betekent narigheid, ellende (‘wee’). De theatervoorstelling WOE laat 3 tieners zien die zich in het auditorium bevinden, dicht bij de toeschouwers. Al zoekend naar woorden, in een poging om een verhaal te vertellen, leiden zij de toeschouwer door herinneringen aan de eigen jeugd.

Gaandeweg maken gewone beelden steeds meer plaats voor beelden die een gevoel van onmacht en eenzaamheid opwekken. Terwijl de performers het oproepen van emoties en delen van herinneringen afwisselen met informatie over wat er gebeurt in het lichaam en in de hersenen bij mishandeling, verschuift de aandacht langzaam naar verwoede pogingen om de ervaring van kindermishandeling onder woorden te brengen. Hoe dicht kun je bij de ervaring van een ander komen?

Woe is een voorstelling over de kracht en beperkingen van inlevingsvermogen en de moed om ver naar binnen te kijken.

Concept en regie: Edit Kaldor

Spel: Merel Ouwehand, David de Lange en Kobbe Koopman

Tekst: Edit Kaldor, Karmenlara Ely, de spelers en Rob de Graaf.

Assistent dramaturgie: Camilla Eeg-Tverbakk

Licht: Jan Fedinger

WOE wordt geproduceerd door Stichting Kata/Edit Kaldor, en is een coproductie van Hebbel am Ufer in Berlijn, Teatro Maria Matos in Lissabon en STUK in Leuven, en komt tot stand met steun van het Fonds Podiumkunsten en het Amsterdams Fonds voor de Kunst.

Speeldata in Theater Frascati: 24, 25, 26 en 27 april 2013 om 21u

De voorstelling wordt gespeeld in het Engels.

Op donderdag 25 april vindt een nagesprek plaats: onder leiding van Ilse van Kemenade spreken regisseur Edit Kaldor en jurist Suzan de Koogel over de (on)mogelijkheid om kindermishandeling bespreekbaar te maken. Ilse van Kemenade is partner van Trainersgroep Wilde Kastanje en geeft trainingen aan tal van maatschappelijke organisaties. Suzan de Koogel is juridisch adviseur bij de Raad voor de Kinderbescherming. Voorheen werkte zij als juriste bij Bureau Jeugdzorg Amsterdam.

Meer informatie: www.editkaldor.com

De Raad van Europa de ‘ ondergoedregel ’ opgesteld die leerkrachten en ouders handvaten kunnen geven als het gaat om grensoverschrijdend gedrag.. De ondergoedregel luidt: ‘anderen mogen een kind niet aanraken op plekken die normaal gesproken met ondergoed zijn bedekt. En kinderen mogen anderen daar ook niet zomaar aanraken.’

Dit is een eenvoudige richtlijn die helpt om kinderen uit te leggen waar ze door anderen niet mogen worden aangeraakt, hoe ze kunnen reageren en waar ze hulp kunnen zoeken.

De ondergoedregel helpt ook om kinderen uit te leggen dat zij de baas zijn over hun eigen lichaam, dat er goede en slechte geheimen bestaan en dat er goede en slechte manieren van aanraken bestaan. Ook is er voor kinderen in de leeftijd van 3 tot 7 jaar een voorleesboek over deze maatregel.

Kinderboek over partnergeweld:

‘Niemand mag het weten’

De volgende dag, woensdag, haalt Amber Hangoor weer uit zijn hok, meteen als ze uit school komt. Ze neemt hem mee naar haar kamer, tilt zijn hangende oor op en begint erin te praten. ‘Lief konijntje’, fluistert ze. ‘Ik moet je wat vertellen. Gisteravond is er iets heel ergs gebeurd. Papa en mama hadden weer ruzie. Ik werd wakker van de herrie en heb alles gehoord, bovenaan de trap. Ze zeiden hele lelijke dingen tegen elkaar. Het waren zulke erge woorden dat ik ze niet aan je durf te vertellen. En toen werd papa héél boos. En toen hoorde ik een raar geluid, een soort bonk. En toen begon mama te huilen. En vanochtend had ze een blauw oog. Ze zei dat ze van de trap gevallen was, maar ik geloof er niks van. Ik denk dat papa haar een klap gegeven heeft.’

Net als alle ouders hebben de ouders van Amber wel eens ruzie. De narigheid begint echter pas goed als Amber een konijntje wil. Dan schreeuwen ze niet meer alleen tegen elkaar, maar gaat het servies ook aan diggelen en slaat Ambers’ vader haar moeder.

Haar ouders denken dat Amber en haar jongere broertje Sven niets merken, maar die horen het als ze op hun kamer zijn en zien de volgende dag dat hun moeder een blauw oog heeft.

Amber praat er in eerste instantie met niemand over, behalve met haar konijn Hangoor, dat er toch gekomen is. Als het geweld erger wordt, belt Amber de Kindertelefoon. Dat geeft haar de moed om twee mensen die ze vertrouwt te vertellen wat er thuis aan de hand is. Maar dan wordt, tijdens een vreselijke ruzie, ineens van buitenaf ingegrepen. Niemand mag het weten van Trudy Harten is een aangrijpend en bij vlagen spannend boek voor kinderen vanaf 9 jaar. Het verhaal laat zien wat geweld tussen ouders met kinderen doet.

Zo ontstaat een realistisch beeld van de manier waarop een kind verstrikt kan raken tussen de wens dat alles weer ‘normaal’ wordt en de angst over het ‘abnormale’ te praten. Het boek bevat daarnaast voor kinderen belangrijke informatie over geweld tussen ouders.

Bekijk hier de inhoudsopgave van het boek.

Edith Geurts

Trudy van Harten

Niemand mag het weten

Uitgeverij SWP

ISBN: 978 90 8560 577 5

100 pagina's

Gebonden

Prijs: € 12.90

Online bestellen via Niño boeken, voor kinderen.