Augeo magazine - Over veilig opgroeien

Met buren, tantes en vrienden om de tafel om problemen binnen een gezin op te lossen en zelf de touwtjes in handen houden. Dat is het idee achter de Eigen Kracht Conferenties. Er zijn al duizenden bijeen-komsten georganiseerd. Uit recent onderzoek blijkt dat na succes 10 procent minder hulpverleners nodig zijn binnen zo’n gezin, wat al snel een besparing oplevert van tienduizenden euro’s.

Per 1 januari 2012 wordt deze aanpak wet verplicht als ondertoezichtstelling dreigt.

Met buren, tantes en vrienden om de tafel om problemen binnen een gezinop te lossen en zelf de touwtjes in handen houden. Dat is het idee achter de Eigen Kracht Conferenties. Er zijn al duizenden bijeenkomsten ge-organiseerd.

Met buren, tantes en vrienden om de tafel om problemen binnen een gezinop te lossen en zelf de touwtjes in handen houden. Dat is het idee achter de Eigen Kracht Conferenties. Er zijn al duizenden bijeenkomsten ge-organiseerd.

Met buren, tantes en vrienden om de tafel om problemen binnen een gezinop te lossen en zelf de touwtjes in handen houden. Dat is het idee achter de Eigen Kracht Conferenties. Er zijn al duizenden bijeenkomsten ge-organiseerd.

Met buren, tantes en vrienden om de tafel om problemen binnen een gezinop te lossen en zelf de touwtjes in handen houden. Dat is het idee achter de Eigen Kracht Conferenties. Er zijn al duizenden bijeenkomsten ge-organiseerd.

Met buren, tantes en vrienden om de tafel om problemen binnen een gezin op te lossen en zelf de touwtjes in handen houden. Dat is het idee achter de Eigen Kracht Conferenties. Er zijn al duizenden bijeen-komsten georganiseerd. Uit recent onderzoek blijkt dat na succes 10 procent minder hulpverleners nodig zijn binnen zo’n gezin, wat al snel een besparing oplevert van tienduizenden euro’s.

Per 1 januari 2012 wordt deze aanpak wet verplicht als ondertoezichtstelling dreigt.

Met buren, tantes en vrienden om de tafel om problemen binnen een gezinop te lossen en zelf de touwtjes in handen houden. Dat is het idee achter de Eigen Kracht Conferenties. Er zijn al duizenden bijeenkomsten ge-organiseerd.

Met buren, tantes en vrienden om de tafel om problemen binnen een gezinop te lossen en zelf de touwtjes in handen houden. Dat is het idee achter de Eigen Kracht Conferenties. Er zijn al duizenden bijeenkomsten ge-organiseerd.

'Heb geen seks met een minderjarige. Dat is strafbaar'. Met waarschuwingen als deze proberen Poolse en Oekraïense organisaties voetbalfans tijdens het EK af te houden van seks met minderjarigen. Maar werkt dit wel?

Dat diverse wedstrijden van het EK Voetbal in Warschau plaatsvinden, is overal via posters en affiches in de stad zichtbaar. Ook als ik er ben; 4 dagen voor de eerste EK-wedstrijd. Een groepje jongens met wit-rode mutsen de kleuren van de Poolse vlag springen over een hek bij een tramhalte.

De taxichauffeur lacht. We gaan goed verdienen aan het EK, zegt hij. 'Niet aan hen, maar wel aan al die buitenlanders die hier komen.' Hij is niet de enige. De kans is groot dat ook tienduizenden prostituees hun diensten aanbieden in Polen en Oekraïne.

Posters met schreeuwende mannen

Nobody's Children Foundation (NCF), de grootste Poolse organisatie tegen kinderhandel en seksuele uitbuiting van kinderen en lid van het ECPAT-netwerk, heeft de hoofdstad Warschau en de 4 andere voetbalsteden volgehangen met confronterende posters.

Vanuit de taxi naar het centrum toe zie ik ze hangen. Flinke borden met schreeuwende mannen, die behalve een biertje ook wel een meisje 'lusten'. De teksten in het Pools, Duits en Engels wijzen op de straffen tot 12 jaar die er staan op seks met een minderjarige.

Weglopen van huis

Aangekomen in het centrum van Warschau, steekt campagnecoördinator Gabriela Kühn van Nobody's Children Foundation meteen van wal: 'Circa 20.000 kinderen lopen elk jaar vlak voor de zomervakantie weg. Van huis (5.000) of uit jeugdzorginstellingen (15.000). Ze lopen weg wegens problemen thuis of in de instelling. Of omdat ze het avontuur zoeken. Die kinderen hebben op een gegeven moment geen geld meer en kunnen zich gaan prostitueren'.

De postercampagne is onderdeel van een overkoepelende grotere campagne in Polen en het andere voetballand Oekraïne. Daar hebben de organisaties La Strada Oekraine en Child Well Being de uitvoering in handen.

Eigen verantwoordelijkheid

'Een deel van de campagne richt zich op de jongeren zelf', legt Kühn uit. Via lessen op scholen en posters en kaarten worden jongens en meisjes gewezen op de gevaren van kinderhandel en betaalde seks met vreemden. 'Ze leren dat dit ook hun eigen verantwoordelijkheid is.'

De voetballanden trekken dus met elkaar op als het gaat om campagne voeren om meer bekendheid te krijgen voor kinderhandel. De Oekraïense Natalia Bochkor, hoofd van de wetenschappelijke afdeling van La Strada Oekraïne schat het aantal prostituees in Oekraïne op minstens 70.000. Ongeveer 15.000 zijn 14 tot 18 jaar oud. 'Maar dat kunnen er onofficieel veel meer zijn.'

Toeristen

Sinds een paar jaar kampt Oekraïne met een groeiend aantal kinderen dat zich prostitueert in de zomermaanden. Vooral in plaatsen waar veel toeristen komen, zoals Odessa. Dat doet vermoeden dat ook tijdens het EK flink wat minderjarigen hun lichaam zullen verkopen. 'Ik vrees inderdaad dat de exploitatie van minderjarigen de komende weken toeneemt', meent Bochkor.

Ze krijgt bijval van Olha Shved van ECPAT Oekraïne: 'Oekraïne is een arm land. Er zullen kinderen vanuit armere regio's naar de EK-Steden trekken', voorspelt Shved. Gedwongen, maar ook uit 'vrije' wil.

'Ik hoor regelmatig over groepen meiden van een jaar of 16 uit de armere regio's van Oekraïne die denken dat ze tijdens het EK goed geld kunnen verdienen.'

Horeca

En waar kan dat beter dan in een van de EK-steden, waar seks, voetbal en geld hand in hand lijken te gaan. Zo valt mij in de straten van Warschau op dat onder bijna elke ruitenwisser wel een flyer zit met foto's van schaars geklede dames die zich wulps rondom een voetbal bewegen.

En aan de muren van diverse nachtclubs hangen metershoge affiches met geil kijkende dames die kortingen beloven op hun naakte danspartijtjes tijdens het EK.

Niemand kan dit soort uitingen verbieden. Officieel gaat het om volwassen vrouwen. Maar er zullen zeker meisjes en jongens onder de 18 bij zijn die zich ouder voordoen, menen experts.

Kindertelefoon

Naast de postercampagne, wordt er sinds vorig jaar via folders, posters en de media aandacht gevraagd voor de hotline van de Poolse kindertelefoon. Daar kunnen minderjarigen naartoe bellen als ze vragen hebben rondom seksuele uitbuiting. Zo’n infonummer is er ook in Oekraïne.

In beide landen kregen bovendien politieagenten en douanepersoneel training om de link te leggen tussen seksuele uitbuiting van kinderen en mensenhandel. 'Te vaak nog zagen zij kinderen die zich prostitueren niet als slachtoffers van kinderhandel', zegt Kühn.

Geweten van voetbalfans

De postercampagne die nu loopt richt zich op de potentiële 'daders': mannen die mogelijk seks gaan hebben met minderjarigen. In Warschau alleen al hangen 100 billboards. Tijdens het EK delen vrijwilligers in Polen en Oekraïne kaarten uit aan voetbalfans met teksten als: 'Ze kan bluffen dat ze ouder is, maar de straf op seks met een minderjarige is reëel'.

Op deze manier willen de organisaties appelleren aan de eigen verantwoordelijkheid en het geweten van de voetbalfans. Kühn. 'We hopen dat mensen begrijpen dat exploitatie van kinderen een criminele daad is, zelfs als het kind instemt.'

Ze wil het toch zelf?

De grootste groep van 'daders' is namelijk niet specifiek uit op seks met minderjarigen. 'Ze hebben meestal geen weet van de leeftijd van het kind.' Het is niet gemakkelijk om mannen bewust te maken van hun eigen verantwoordelijkheid, weet de Oekraïense Shved. Want eigenlijk kan het ze vaak niets schelen. 'Ze zeggen: zij ziet eruit als 25 en zij vraagt om seks, en dan word ik gestraft. Dat is toch idioot.'

Bedelen en seks

Naast de toename van minderjarige prostituees, worden ook kinderen verwacht die onder dwang moeten bedelen. De Oekraïense tak van het IOM (International Organization for Migration) is daarom deze week een bewustzijnscampagne begonnen rondom kinderhandel en bedelarij.

Voetbalfans die de EK-steden aandoen, krijgen informatie over bedelen en het feit dat geld geven aan deze kinderen hun leven niet fundamenteel verbetert. Aan deze benadering kleeft wel een nadeel. Bedelen is in Oekraïne en in Polen verboden. 'De politie zal die kinderen tijdens het EK van straat jagen', zegt Olha Shved van ECPAT. 'Ze moeten dan op andere manieren aan geld komen. De stap naar prostitutie is dan zo gezet.'

Medewerking van de regering

Er is veel medewerking rondom de campagne. Financiële steun kwam van verschillende ministeries. En ook politie en douane staan achter de campagne. Zowel in Oekraïne als in Polen. En dat is te zien op de persconferentie in het Hard Rock cafe, precies tegenover de 'tuin' van het stalinistische Cultuurpaleis in hartje Warschau, Daar waar ook een megagroot scherm hangt waarop de supporters het EK kunnen volgen.

Ze zijn er allemaal: vertegenwoordigers van de douane en politie in uniform en wat verveeld kijkende hoge ambtenaren van het ministerie van Onderwijs en van Binnenlandse zaken. Allemaal benadrukken ze hoe belangrijk deze campagne is.

Geen UEFA

Grote afwezige is de UEFA, de organisator van het EK. 'We wilden posters hangen rond de stadions, maar kregen geen toestemming', zegt Maria Keller-Hamela. Ze is de directrice van Nobody's Childrens Foundation. Ze is strak in het pak en neemt geen blad voor de mond.

'De UEFA wil niet dat dit sportevenement geassocieerd wordt met seksuele exploitatie van kinderen', legt ze uit. Een opmerkelijke actie. 'Wij zeggen niet dat voetbalfans allemaal hoerenlopers zijn. Maar wel dat dit een unieke kans is om aandacht voor dit probleem te vragen. Doodzonde dat de UEFA dit niet begrijpt.'

Wetgeving

De grote vraag blijft of de campagne wel zoden aan de dijk zet. Om kinderhandel en seksuele uitbuiting tegen te gaan moet vooral de wetgeving op orde zijn. En daar schort het aan in beide landen.

Vooral Oekraïne kan veel beter, zo blijkt onder meer uit de jaarlijkse TIP-rapporten van het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken. Volgens Shved van ECPAT Oekraïne zit het probleem er vooral in dat specifieke kennis over wetgeving ontbreekt. 'Vaak weten advocaten en rechters niet precies wat er volgens de wet mogelijk is om kinderhandel tegen te gaan.'

Slachtoffers bestraft

Ook in Polen kan het beter. 'Nogal eens worden de slachtoffers bestraft in plaats van de daders', zegt Keller-Hamela. 'Rechters zien seksuele exploitatie van kinderen niet altijd als kinderhandel. Ze menen dat kinderen dit vrijwillig doen.'

Prostitutie via internet

Een probleem van andere orde is het feit dat veel prostitutie tegenwoordig via het internet gaat. 'In Oekraïne bloeien escortservices', zegt Shved. 'Als je naar Kiev komt krijg je vaak een plattegrond van de stad en daar zie je de telefoonnummers al staan. Natuurlijk adverteren die niet met 15-jarige meiden, maar ik ben ervan overtuigd dat als een man opbelt met de vraag of ze niet een meisje onder de 18 hebben, ze die zo opgetrommeld hebben.' Noch de politie, noch organisaties tegen kinderhandel hebben hier vat op.

Bewustwording

Daarom steken de organisaties nu in op bewustwording. Van kinderen, potentiële klanten, maar ook van rechters, hulpverleners, politieagenten en douanepersoneel.

NCF-directrice Keller-Hamela ziet daar in ieder geval al verbetering. 'Aanvankelijk zagen politieagenten en douaniers deze kinderen als verdorven slechte kinderen. Na de training denken ze daar anders over.'

Brazilië

Ze hoopt dat de campagne een succes wordt. Vooral om de aandacht te vestigen op kinderhandel waardoor hopelijk de kinderen beter beschermd worden. De campagne kan in de toekomst wellicht ook als voorbeeld dienen voor andere landen. 'Neem bijvoorbeeld Brazilië waar in 2014 het WK Voetbal is.' Maar het is een hele kluif om de campagne succesvol te krijgen.

Onder de ruitenwisser van haar auto wappert een foto met een paar blote meidenbillen met een telefoonnummer erboven. 'Verdorie', zucht ze. 'Ze kunnen het ook niet laten.'