Augeo magazine - Over veilig opgroeien

Augeo magazine is hét online tijdschrift over veilig opgroeien. Via opiniërende bijdragen, ervaringsverhalen, interviews en columns stimuleren we de discussie over en maatschappelijke betrokkenheid bij kindermishandeling. Uitgever: Augeo.

Augeo Actueel - Praten met kinderen

*

*

* Deze gegevens zijn verplicht. Je mailadres wordt niet getoond.

Reacties van andere lezers

Reageer op dit artikel

Voorbeeld Tekst

Channa Al
Mariëlle Dekker

8 actuele knelpunten in de gehandicaptenzorg

8
Knel
punten

Het ontbreekt het Advies- en Meldpunt Kindermishandeling (AMK), de Raad voor de Kinderbescherming en de politie aan eigen expertise in de communicatie met gehandicapte kinderen. Vaak heeft het AMK geen budget voor het inhuren van expertise of moeten ouders dit zelf financieren. Zelfs als zij de mogelijke plegers zijn.

Politieopleiding
Deskundigen vinden het zorgelijk dat de politie in 2011 slechts bij uitzondering specialisten uit de zogeheten Landelijke Verhoorderspool inschakelden ter assistentie bij onderzoek naar mogelijk misbruik van een kind met beperkingen. De politieopleiding van studioverhoorders zou meer aandacht moeten besteden aan het horen van deze kinderen, zodat er op dit terrein meer expertise ontstaat. Ook is er onlangs een motie aangenomen in de Tweede Kamer waarin staat dat er verplichte expertise aanwezig moet zijn bij (politie)verhoor van verstandelijk gehandicapten. https://zoek.officielebekendmakingen.nl/kst-24170-131.html

Verschillen per regio
Tijdens het onderzoek verschilt de wijze van communiceren met gehandicapte kinderen per regio. Dit betekent dat hun rechtspositie per regio een andere invulling kent. lLink naar artikel Aafka Scharloo ’Vergeten groep met onzichtbare slachtoffers’. TKM 4, dec 2009, pag 8-10]

Het herkennen van grenzen is al op jonge leeftijd nodig. Allereerst moeten ouders dit leren, daarnaast is het van belang in het (speciaal) onderwijs. Zowel ouders als professionals moeten weten hoe je zulke voorlichting geeft. Beroepskrachten leren dit onvoldoende in hun opleiding (zie knelpunt 7). Link naar special beroepsopleidingen? TKM nummer 2 van 2011

Weinig goed materiaal
Volgens experts is er te weinig goed materiaal dat ouders en professionals helpt om over seksualiteit en kindermishandeling te praten met kinderen met een beperking. Nog niet alle scholen voor speciaal onderwijs geven aangepaste weerbaarheidtrainingen.

Inventarisatie
Onderzoek naar effectiviteit van voorlichtingsprogramma’s voor kinderen met een verstandelijke beperking is nodig. Staatssecretaris Veldhuijzen heeft aangekondigd bestaand materiaal over preventie, signalering en zorg na seksueel geweld te inventariseren en te verspreiden.

Bron: Expertmeeting Kinderpostzegels, maart 2012.

Voorlichting en training

Weinig nascholing

Hoewel herhaald aandacht is gevraagd voor dit thema, onder meer door minster Rouvoet, zijn er nog steeds te veel beroepsopleidingen waar deze onderwerpen onvoldoende aandacht krijgen.

Ook binnen organisaties voor gehandicaptenzorg krijgt het personeel te weinig nascholing over (herkenning van) seksueel grensoverschrijdend gedrag.

Volgens het onderzoeksrapport Beperkt Weerbaar geeft de helft van de professionals aan dat dit in hun organisatie niet gebeurt. Een belangrijk deel van hen weet bovendien niet of die voorlichting er is geweest.

Lesmaterialen aanpassen

Heel wat medewerkers blijken onbekend met de gevolgen van seksueel geweld, aldus het onderzoek. Het ministerie van VWS heeft aangekondigd een bestaande toolkit met lesmaterialen hierop aan te passen en opnieuw onder de aandacht te brengen.

Ook binnen organisaties voor gehandicaptenzorg krijgt het personeel te weinig nascholing over (herkenning van) seksueel grensoverschrijdend gedrag.
Deze onderwerpen zouden volgens tal van experts structureel en verplicht onderdeel moeten uitmaken van beroepsleidingen die professionals scholen in het werken met ouders en kinderen. Hoewel herhaald aandacht is gevraagd voor dit thema, onder meer door minster Rouvoet, zijn er nog steeds te veel beroepsopleidingen waar deze onderwerpen onvoldoende aandacht krijgen

Weinig nascholing
Ook binnen organisaties voor gehandicaptenzorg krijgt het personeel te weinig nascholing over (herkenning van) seksueel grensoverschrijdend gedrag. Volgens het onderzoeksrapport Beperkt weerbaar http://www.movisie.nl/smartsite.dws?id=138143 geeft de helft van de professionals aan dat dit in hun organisatie niet gebeurt. Een belangrijk deel van hen weet bovendien niet of die voorlichting er is geweest.

Lesmaterialen aanpassen
Heel wat medewerkers blijken onbekend met de gevolgen van seksueel geweld, aldus het onderzoek . Het ministerie van VWS heeft aangekondigd een bestaande toolkit met lesmaterialen hierop aan te passen en opnieuw onder de aandacht te brengen.

Opleiding

Twee voorbeelden:

1. De behandeling van misbruikte kinderen met een beperking vergt extra tijd voor overleg met betrokkenen en professionals. De tijd die hulpverleners hieraan besteden, krjigen ze echter niet vergoed. Dat belemmert een goede behandeling.

2. Misbruikte kinderen met een beperking, die in een instelling verblijven, hebben door gescheiden financieringsstromen slecht toegang tot gespecialiseerde diagnostiek en behandeling buiten instellingen.

Bron: Expertmeeting Kinderpostzegels, maart 2012.

Twee voorbeelden:

1. De behandeling van misbruikte kinderen met een beperking vergt extra tijd voor overleg met betrokkenen en professionals.

De tijd die hulpverleners hieraan besteden, krijgen ze echter niet vergoed. Dat belemmert een goede behandeling.

2. Misbruikte kinderen met een beperking die in een instelling verblijven, hebben door gescheiden financieringsstromen slecht toegang tot gespecialiseerde diagnostiek en behandeling buiten instellingen.

Bron: Expertmeeting Kinderpostzegels, maart 2012.

Zorgaanbod

Het ontbreekt het Advies- en Meldpunt Kindermishandeling (AMK), de Raad voor de Kinderbescherming en de politie aan eigen expertise in de communicatie met gehandicapte kinderen.

Vaak heeft het AMK geen budget voor het inhuren van expertise of moeten ouders dit zelf financieren. Zelfs als zij de mogelijke plegers zijn.

Politieopleiding

Deskundigen vinden het zorgelijk dat de politie in 2011 slechts bij uitzondering specialisten uit de zogeheten Landelijke Verhoorderspool inschakelden ter assistentie bij onderzoek naar mogelijk misbruik van een kind met beperkingen.

De politieopleiding van studioverhoorders zou meer aandacht moeten besteden aan het horen van deze kinderen, zodat er op dit terrein meer expertise ontstaat. Ook is er onlangs een motie aangenomen in de Tweede Kamer waarin staat dat er verplichte expertise aanwezig moet zijn bij (politie)verhoor van verstandelijk gehandicapten.

Verschillen per regio

Tijdens het onderzoek verschilt de wijze van communiceren met gehandicapte kinderen per regio. Dit betekent dat hun rechtspositie per regio een andere invulling kent.

Expertise

Verbeterprogramma

Ondanks deze meldplicht is niet bekend hoeveel meldingen van misbruiksituaties instellingen voor gehandicaptenzorg per jaar doen. Het meest recente cijfer is een aantal van 325 meldingen van seksueel misbruik in de periode 2006-eerste helft 2007. Dit cijfer staat in contrast met de hoge prevalentiecijfers uit het onderzoeksrapport ‘Beperkt Weerbaar’.

Er bestaan vele convenanten en handreikingen om de toepassing van meldprocedures in de gehandicaptenzorg te verbeteren. Onlangs kondigde de Vereniging Gehandicaptenzorg wederom een verbeterprogramma aan.

Kwaliteitseis

Ook is toegezegd dat de Inspectie voor de Gezondheidszorg het aantal meldingen van seksueel misbruik door instellingen gaat navragen. Het ontbreekt in de gehandicaptenzorg echter nog aan een vastgestelde kwaliteitseis om misbruik en mishandeling te voorkómen. De Inspectie voor de Gezondheidszorg houdt geen toezicht op het preventiebeleid kindermishandeling bij instellingen voor gehandicaptenzorg, zoals zij dat bijvoorbeeld wel doet bij huisartsenposten en ziekenhuizen.

De Kwaliteitswet Zorginstellingen bepaalt dat dit geldt voor elke vorm van misbruik tussen zorgverlener en patiënt of cliënt, maar ook tussen cliënten onderling en tussen een cliënt en een derde. Wat betekent dat instellingen ook misbruik van een gehandicapt kind door bijvoorbeeld familie, moeten melden. http://www.igz.nl/Images/2007-05-IGZ%20Circulaire%20%20Melden%20seksueel%20misbruik%20gehandicaptenzorg%20_verlengd%20tot%201-1-2013__tcm294-282858.pdf.

Verbeterprogramma
Ondanks deze meldplicht is niet bekend hoeveel meldingen van misbruiksituaties instellingen voor gehandicaptenzorg per jaar doen. Het meest recente cijfer is een aantal van 325 meldingen van seksueel misbruik in de periode 2006-eerste helft 2007. Dit cijfer staat in contrast met de hoge prevalentiecijfers uit het onderzoeksrapport ‘Beperkt Weerbaar’.
Er bestaan vele convenanten en handreikingen om de toepassing van meldprocedures in de gehandicaptenzorg te verbeteren. Onlangs kondigde de Vereniging Gehandicaptenzorg wederom een verbeterprogramma aan.

Kwaliteitseis
Ook is toegezegd dat de Inspectie voor de Gezondheidszorg het aantal meldingen van seksueel misbruik door instellingen gaat navragen. Het ontbreekt in de gehandicaptenzorg echter nog aan een vastgestelde kwaliteitseis om misbruik en mishandeling te voorkómen. De Inspectie voor de Gezondheidszorg houdt geen toezicht op het preventiebeleid kindermishandeling bij instellingen voor gehandicaptenzorg, zoals zij dat bijvoorbeeld wel doet bij huisartsenposten en ziekenhuizen.

Signalering

En evenmin en het vervolg daarop: Kinderen veilig. A ctieplan Aanpak Kindermishandeling 2012-2016 van Staatssecretaris Veldhuijzen van Zanten en minister Opstelten.

Onlangs is aangekondigd dat de staatssecretaris halfjaarlijks zal rapporteren over de voortgang van enkele door haar op te starten inventarisaties en vervolgonderzoeken naar (preventie van) misbruik van gehandicapten.

Ook komt er een specialist op het terrein van de gehandicapten en kindermishandeling komt in de Taskforce Kindermishandeling.

De overheid denkt bij de aanpak van kindermishandeling te weinig aan gehandicapte kinderen. Zo kregen deze kinderen, met relatief de grootste kans op mishandeling, nauwelijks aandacht in het Actieplan Aanpak Kindermishandeling 2008-2011 van minister Rouvoet en het vervolg daarop: Kinderen veilig. Actieplan Aanpak Kindermishandeling 2012-2016 http://www.rijksoverheid.nl/documenten-en-publicaties/richtlijnen/2011/11/28/actieplan-aanpak-kindermishandeling-2012-2016-kinderen-veilig.html van Staatssecretaris Veldhuijzen van Zanten en minister Opstelten.
Onlangs is aangekondigd dat de staatssecretaris halfjaarlijks zal rapporteren over de voortgang van enkele door haar op te starten inventarisaties en vervolgonderzoeken naar (preventie van) misbruik van gehandicapten. En dat er een specialist op het terrein van de gehandicapten en kindermishandeling komt in de Taskforce Kindermishandeling.

Ondergeschoven kind

Nederlandse cijfers over het vóórkomen van (kinder)mishandeling onder gehandicapten, zoals verwaarlozing en emotionele mishandeling, zijn onvoldoende beschikbaar.

Internationaal onderzoek laat zien dat kinderen met een beperking ook een groter risico lopen om slachtoffer te worden van andere vormen van kindermishandeling dan seksueel misbruik. . In de vakliteratuur is het hebben van een beperking dan ook aangemerkt als een risicofactor voor kindermishandeling.

De extra zorg en aandacht die een kind met beperking nodig heeft, verhoogt de kans dat de balans tussen draagkracht en draaglast van ouders of verzorgers verstoord raakt. Ofwel, dat die extra zorg en aandacht meer van ouders vraagt dan zij aankunnen.

Meer mishandeling

Van de verstandelijk beperkten zegt maar liefst 61% van de vrouwen en 23% van de mannen seksueel geweld te hebben meegemaakt, van de lichamelijk beperkten respectievelijk 35% en 15%. Vaak vond het misbruik plaats tijdens de jeugd.

Seksueel misbruik van gehandicapten komt tot vier maal zo vaak voor als onder de niet-gehandicapte bevolking en is vaak relatief ernstig van aard. Dat valt te lezen in het onderzoeksrapport Beperkt Weerbaar http://www.movisie.nl/smartsite.dws?id=138143.
Van de verstandelijk beperkten zegt maar liefst 61 procent van de vrouwen en 23 procent van de mannen seksueel geweld te hebben meegemaakt, van de lichamelijk beperkten respectievelijk 35 procent en 15 procent. Vaak vond het misbruik plaats tijdens de jeugd.

Extra risico misbruik

Reacties van lezers

Lees verder >>

Seksuele voorlichting en weerbaarheidstraining is van groot belang voor gehandicapten.

Voorlichting en training

Lees verder >>

Binnen beroepsopleidingen is er te weinig aandacht voor misbruik en huiselijk geweld.

Opleiding

Lees verder >>

De zorg voor gehandicapte kinderen met misbruikervaringen schiet te kort, zowel in kwaliteit als in capaciteit.

Zorgaanbod

Lees verder >>

Communiceren met (geestelijk) beperkte kinderen is een vak apart. Te weinig mensen beheersen dat vak.

Expertise

Lees verder >>

Instellingen en professionals zijn wettelijk verplicht seksueel geweld van een cliënt te melden bij de inspectie.

Signalering

Lees verder >>

Gehandicapte kinderen vallen vaak buiten de boot, zo ook in het overheidsbeleid.

Ondergeschoven kind

Lees verder >>

Niet alleen heb je als gehandicapte belangrijk meer kans op seksueel misbruik. Ook andere vormen van mishandeling komen vaker voor.

Meer mishandeling

Lees verder >>

Ben je vrouw en verstandelijk beperkt? Dan loop je belangrijk extra risico op seksueel misbruik.

Extra risico misbruik

Taal

20 - 22