Augeo magazine - Over veilig opgroeien

PRAKTISCHE STEUN VOOR HUISARTSEN - KINDERMISHANDELING SAMEN AANPAKKEN

REACTIES

OVERZICHT

Hij bestaat pas sinds 2013, de huidige wet meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling. Toch overweegt staatssecretaris Van Rijn (VWS) nu al een wetswijziging omdat volgens hem onnodig veel kinderen worden ‘gemist’. Artsenkoepel KNMG zet er vraagtekens bij.

Voordat artsen weer een nieuwe werkwijze moeten hanteren waarvan de resultaten onduidelijk zijn, moet de huidige meldcode goed geëvalueerd worden, vindt de koepel. Sophie Querido, beleidsadviseur met het dossier kindermishandeling en huiselijk geweld bij de KNMG: ‘Met de huidige meldcode die artsen toepassen in hun praktijk is een adequate aanpak van kindermishandeling mogelijk. Artsen doen continu hun best om de aanpak van kindermishandeling verder te verbeteren. Zo ontwikkelde een artsencoalitie onder regie van de KNMG een actieplan dat kindermishandeling wil signaleren en aanpakken. Het plan moet ook voor een laagdrempelige samenwerking zorgen met de vertrouwensartsen van Veilig Thuis. Bovendien heeft deze artsencoalitie al van alles opgeleverd: een toolkit kindermishandeling, een kindcheck-alert, een blauweplekkenprotocol, een netwerk van huisartsenambassadeurs en de LESA Kindermishandeling (Landelijke Eerstelijns Samenwerkings Afspraken).’

Registratieplicht

De staatssecretaris gaf de commissie Sprokkereef opdracht om te onderzoeken hoe kinderen in de gevarenzone beter op de radar komen bij Veilig Thuis. De resultaten worden binnenkort gepubliceerd en het debat erover in de Tweede Kamer is op 15 september. De VVD is voor de invoering van een meldplicht voor alle sectoren die met een meldcode werken, zoals zorg, onderwijs, politie, kinderopvang. Dit zou voor de KNMG-meldcode een aanpassing betekenen van stap 5 (melden bij Veilig Thuis). De artsencoalitie verzet zich met de KNMG tegen de invoering van een meldplicht of registratieplicht. Een van de kritiekpunten is volgens Querido de misvatting dat méér meldingen automatisch leiden tot een betere aanpak van kindermishandeling. ‘Wij verwachten juist een averechts effect’, zegt ze. ‘Ouders met problemen durven niet meer met hun kind naar de dokter. Uit angst voor een melding of registratie blijven zij weg. Juist als er een vertrouwensrelatie is, kan een arts problemen op tijd signaleren en direct hulp bieden of organiseren voor het kind.’

Kinderen die het echt nodig hebben

Querido wijst ook op ervaringen in het buitenland. Daar ontstond na invoering van een meldplicht met name een toename aan onterechte meldingen. Als in Nederland een meldplicht wordt ingevoerd, zal Veilig Thuis die allemaal moeten gaan behandelen. Dit kan consequenties hebben voor snelle hulp aan kinderen die het echt nodig hebben. Querido: ‘Elke arts zal het melden zodra sprake is van kindermishandeling. Maar vaker is er sprake van verwaarlozing. Dan schaadt een melding soms de vertrouwensrelatie tussen arts en gezin, die nodig is om in contact te blijven met het gedupeerde kind. Dat contact is nodig om het kind de hulp te kunnen aanreiken die het nodig heeft. Als ouders geen vertrouwen hebben in hulpverleners, is het kind hiervan de dupe. De gevolgen van een melding kunnen soms disproportioneel zijn.’

Advies vragen

Net als diverse politieke partijen is ook de KNMG voor een betere samenwerking en betere uitwisseling van informatie tussen professionals. Het actieplan van de artsencoalitie stimuleert daarom het laagdrempelig advies vragen aan de vertrouwensartsen van Veilig Thuis. De praktijk heeft immers geleerd dat het verhogen van het aantal adviesvragen leidt tot een stijging van het aantal terechte meldingen bij Veilig Thuis. Zo vindt op elke casus overleg plaats tussen twee of meer deskundigen. Zij overwegen gezamenlijk of het nodig is om een melding te doen, of dat er beter gekozen kan worden voor bijvoorbeeld hulp via een wijkteam. Het verplicht stellen van registratie verhoogt juist de drempel om in een vroeg stadium advies te vragen en hulp te verlenen.

Taboe doorbreken

Voor de PvdA is Tweede Kamerlid Marith Volp woordvoerder van het dossier. Ze werkt ook een dag per week als huisarts. In haar praktijk heeft ze te maken gehad met kindermishandeling. ‘Huisartsen hebben een belangrijke taak bij het signaleren. Maar de PvdA gelooft niet dat verplichte registratie dé oplossing is voor kindermishandeling. In tegenstelling tot de VVD vinden wij niet dat de meldcode aangepast moet worden.’ Het onderwerp raakt Marith Volp in het bijzonder omdat ze als kind zelf te maken heeft gehad met huiselijk geweld. ‘Toen ik besloot daar open over te zijn, zeiden collega’s: niet doen, dan word je zo’n zielig meisje.’ Onzin. Het taboe moet doorbroken worden.’ Volgens Volp komt handelingsverlegenheid niet alleen voor bij zorgprofessionals, maar is het voor iedereen moeilijk om te handelen bij signalen. Volp: ‘Ook de buren weten vaak niet wat ze moeten doen en hoe ze kunnen ingrijpen. We sluiten te vaak de ogen voor signalen. Dat moet veranderen.’

Bewustwording in de samenleving

Veilig Thuis moet volgens Volp in de toekomst een belangrijkere rol gaan spelen. ‘De nieuwe organisatie moet zichtbaar zijn,’ zegt ze. ‘Ze moet ervoor zorgen dat mensen elkaar lokaal weten te vinden. En dat alle betrokken partijen weten wat ze moeten doen. In de gemeente Coevorden is iets anders nodig dan in Amsterdam.’ Ze is benieuwd wat de commissie Sprokkereef zal presenteren. Ze hoopt dat er ook aandacht zal zijn voor het belang van bredere bewustwording in de samenleving. Bijvoorbeeld door middel van gerichte campagnes. Volp: ‘Nu is er de campagne: Het houdt niet op, niet vanzelf . Iedereen moet weten dat je bij Veilig Thuis in vertrouwen advies kunt vragen en je zorg kunt uiten. Verder moet het taboe om kindermishandeling bespreekbaar te maken doorbroken worden. Zoals onlangs, in het blad Linda . Daar was een reportage gewijd aan huiselijk geweld. Sterke vrouwen deelden hun ervaringen. Die openheid is een goede ontwikkeling.'

Meer weten?

Lees meer over de artsencoalitie en hun actieplan .

KAMERDEBAT MET COMMISSIE SPROKKEREEF

Op 12 oktober debatteert de Tweede Kamer over aanscherping van de Wet verplichte meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling én over de werkwijze van Veilig Thuis. Doel is om meer signalen van kindermishandeling en huiselijk geweld op de radar van Veilig Thuis te krijgen en te houden. Zo kunnen hulpverleners informatie over gezinnen beter koppelen en goede inschattingen maken over veiligheid. Op verzoek van staatssecretaris Martin van Rijn (VWS) en minister Ard van der Steur (V&J) is Jan Dirk Sprokkereef sinds begin dit jaar voorzitter van een onafhankelijke commissie die een onderzoek doet binnen de veldpartijen. Sprokkereef merkt dat de veldpartijen een registratieplicht als een te grofmazige oplossing beschouwen. Dat schrijft hij in een bijlage bij de brief van de staatssecretaris van maart 2016. Hij wil tot een goed werkbaar registratievereiste komen dat kan rekenen op het draagvlak van professionals, Veilig Thuis en gemeenten. Het rapport zal vóór het debat verschijnen.

Meer weten?

Lees de Brief artsencoalitie aan de Tweede Kamer en de brief van de staatssecretaris met de bijlage van Sprokkereef .